فهمیدن اینکه دقیقا چه غذایی باعث معده دردتان می‌شود می‌تواند زمان‌بر باشد و لازم است در مورد عادت‌های غذایی و علائمی که دارید با یک پزشک مشورت کنید.

احتمالا حدس می‌زنید که یکی از شایع‌ترین علت‌های معده‌درد بعد از خوردن غذا، دیس پپسی یا سوءهاضمه است. سوءهاضمه باعث شکم‌درد، نفخ و احساس پُری بعد از خوردن غذا می‌شود.
هرچند سوءهاضمه معمولا خودبه‌خود برطرف می‌شود اما ممکن است معده درد بعد از غذای شما مربوط به عارضه‌ی دیگر هم باشد.

رفلاکس معده و مری (GERD)

این عارضه زمانی روی می‌دهد که اسید معده، مخاط مری را تحریک کرده و سوزش سردل و معده درد ایجاد می‌کند. اگر پُرخوری کنید یا کلا عاشق غذاهای تند باشید، بیشتر احتمال دارد به رفلاکس معده و مری دچار شوید چون این دو عامل باعث می‌شوند اسید معده به سمت مری بالا بیاید و حالت دردناکی ایجاد کند.
اگر فکر می‌کنید دچار چنین عارضه‌ای هستید، پس سعی کنید مصرف غذاهای تند و پُرادویه و کافئین را کنار بگذارید و از آنتی‌اسیدهای بدون نسخه استفاده کنید تا علائمتان کمتر شود. اگر این راهکارها جواب نداد باید به پزشک مراجعه کنید.

سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS)

سندرم روده تحریک‌پذیر یک اختلال روده‌ای است که می‌تواند سبب معده‌درد، گاستریت، اسهال و یبوست شود. این عارضه خود را به صورت‌های مختلفی نشان می‌دهد؛ اما قطعا موجب معده درد بعد از غذاخوردن می‌شود. اگر بعد از غذاخوردن معده درد می‌گیرید و درگیر اسهال یا یبوست هم هستید، بهتر است برای بررسی دقیق‌تر به پزشک مراجعه کنید.

بیماری سلیاک

بیماری سلیاک یک واکنش ایمنی نسبت به خوردن گلوتن است که می‌تواند از راه‌های گوناگونی افراد را تحت تاثیر قرار دهد. یکی از این اثرات، معده درد بعد از خوردن گلوتن است. اگر عدم تحمل گلوتن‌تان خفیف هم باشد بازهم ممکن است معده درد بگیرید؛ اما این حالت با بیماری سلیاک متفاوت است.
در بیماری سلیاک، روده‌ی باریک فرد با خوردن گلوتن آسیب می‌بیند؛ اما در کسی که عدم تحمل گلوتن دارد ممکن است فقط دچار واکنش‌هایی مانند اسهال یا نفخ بعد از خوردن گلوتن شود. پزشک می‌تواند تشخیص دهد ریشه مشکلتان چیست.

زخم گوارشی

اگر مدتی است بعد از خوردن غذا معده درد می‌گیرید و کاهش وزن و کم‌خونی و استفراغ و مشکل در بلع یا خون در مدفوع هم دارید، می‌تواند علامت زخم گوارشی باشد. زخم گوارشی، جراحت دردناکی است که در مخاط مری، معده یا روده باریک ایجاد می‌شود و معمولا با داروهای کاهنده اسید و در برخی موارد آنتی‌بیوتیک قابل درمان می‌باشد. در این وضعیت واقعا نیاز دارید به پزشک مراجعه کنید.

گاستروپارزی یا فلج معده

گاستروپارزی که به نام فلج معده نیز شهرت دارد، باعث می‌شود بخشی از عضلات معده نسبتا فلج شده و جلوی گوارش مناسب را بگیرند. به همین دلیل، غذا مدت طولانی‌تری در معده می‌ماند. در نتیجه معده نمی‌تواند غذای بیشتری را که می‌خورید تحمل و هضم کند و سبب گرفتگی و درد و اسپاسم در معده می‌شود. ممکن است تهوع یا استفراغ هم وجود داشته باشد.
بیشتر موارد فلج معده خود به خود و معمولا بعد از یک عفونت ویروسی یا باکتریایی به‌وجود می‌آیند، اما عفونت کووید – ۱۹ در پاندمی اخیر هم می‌تواند موجب فلج معده شود.
اگر دچار این عارضه هستید، سعی کنید غذایتان را در حجم کمتر و در وعده‌های مکررتر بخورید تا غذا راحت‌تر بتواند از معده‌تان خارج شود. همچنین شاید بهتر باشد غذاهای پُرفیبر مانند پرتقال، بروکلی، چغندر و کرفس نخورید و میوه‌ها و سبزی‌ها را به صورت پخته و نه خام مصرف کنید. پزشکتان هم ممکن است داروهایی برای تقویت عضلات معده و تسکین حالت تهوعتان تجویز کند.

رشد بیش از اندازه باکتری روده باریک (SIBO)

SIBO زمانی رخ می‌دهد که تعداد باکتری‌های روده باریک به طور غیرمعمول زیاد می‌شود. وقتی باکتری‌های بد زیاد می‌شوند، در عملکرد باکتری‌های خوب روده اختلال ایجاد می‌شود. درنتیجه روی گوارش اثر گذاشته و باعث نفخ، اسهال و شکم‌درد بعد از خوردن غذا خواهد شد.
ریسک فاکتورهای SIBO شامل سن بالا، سابقه‌ی عمل جراحی در شکم، اختلالات خودایمنی و یا یبوست مزمن می‌شود. درمان این عارضه نیز شامل مصرف آنتی‌بیوتیک‌هایی برای توقف رشد باکتری‌های زیادی و تغییراتی در عادت‌های غذایی می‌شود.

بیماری کیسه صفرا

بیماری کیسه صفرا در میان خانم‌ها در دهه چهل زندگی‌شان شایع است و منجر به انواع مشکلاتی می‌شود که درد در قسمت وسط یا بالای سمت راست شکم می‌شود.
کیسه صفرا با چربی تحریک می‌شود و به همین دلیل ممکن است بعد از خوردن یک غذای چرب، دچار دردی خفیف تا شدید در شکمتان شوید. التهاب ناشی از انسدادی که سنگ صفرا ایجاد می‌کند نیز می‌تواند منجر به درد شدیدی شود. شاید نیمه شب با شکم‌درد خیلی بدی از خواب بیدار شوید که معمولا علامت مشکلی در کیسه صفراست.
مشکلات مربوط به کیسه صفرا معمولا خودبه‌خود رفع نمی‌شوند، بنابراین اگر مکررا بعد از خوردن غذا دچار شکم درد می‌شوید و علائم دیگری هم دارید باید زودتر به پزشک مراجعه کنید. پزشک ممکن است داروهایی برای تسکین دردتان تجویز کند؛ اما معمولا لازم است عمل جراحی برای برداشتن کیسه صفرا و پیشگیری از عوارض شدیدتر انجام شود.

بیماری کرون

بیماری کرون یک نوع بیماری التهابی در روده است که می‌تواند هر قسمتی از سیستم گوارش را، از دهان گرفته تا مقعد، درگیر کند. التهاب ناشی از بیماری کرون می‌تواند موجب درد خفیف تا شدید در شکم شود و با علائمی مانند استفراغ، اسهال، خستگی، شکم‌درد، گرفتگی و اسپاسم، کاهش اشتها و خون در مدفوع همراه است.
علت شناخته شده‌ای برای بیماری کرون وجود ندارد؛ اما این عارضه معمولا با رژیم غذایی و ژنتیک مرتبط است. هرچند بیماری کرون یک بیماری مزمن است که نیازمند پیگیری‌های منظم و مدیریت مناسب می‌باشد؛ اما پزشک معالج ممکن است توصیه به مصرف دارو، تغییراتی در رژیم غذایی و عمل جراحی برای تسکین طولانی‌مدت‌تر علائم کند.

کولیت زخمی

کولیت زخمی نیز نوع دیگری از بیماری‌های التهابی روده است که به‌طورکلی کولون یا روده بزرگ را درگیر کرده و سبب زخم‌های کوچکی در تمام کولون یا رکتوم می‌شود. علائم این بیماری معمولا به مرور زمان ایجاد شده و شامل شکم‌درد یا درد در رکتوم، اسهال خونی، خونریزی از مقعد، نیاز فوری به دستشویی، خستگی و کاهش وزن می‌شوند. در این بیماری، شکم‌درد بعد از خوردن غذای پُرقند یا چربی‌های اشباع مانند کره و روغن نارگیل و کیک چرب تشدید می‌شود.
علت دقیق کولیت زخمی هنوز مشخص نیست؛ اما ترکیبی از جنبه‌های ژنتیکی، استرس، رژیم غذایی و اختلال در سیستم ایمنی بدن می‌تواند علت این بیماری باشد. اگر بعد از خوردن غذا دچار شکم‌درد بدی می‌شوید یا در مدفوعتان خون می‌بینید، به پزشک مراجعه کنید. درمان کولیت زخمی معمولا شامل داروهای ضدالتهابی می‌شود اما در بعضی موارد شدیدتر، ممکن است نیاز به عمل جراحی باشد.

پانکراتیک یا التهاب لوزالمعده

پانکراتیک به التهاب لوزالمعده گفته می‌شود که درد در قسمت بالای شکم ایجاد می‌کند و این درد به پشت هم می‌زند. لوزالمعده آنزیم‌هایی تولید می‌کند که به گوارش کمک می‌کنند و پانکراتیک زمانی رخ می‌دهد که این آنزیم‌ها خیلی زود ترشح می‌شوند و به‌جای غذای داخل معده به لوزالمعده حمله می‌کنند.
درد پانکراتیک می‌تواند ناگهانی ظاهر شود یا اینکه عارضه‌ای مزمن و مرتبط با سنگ صفرا، سنگ لوزالمعده یا الکلیسم باشد. پانکراتیک حاد و خفیف معمولا در عرض چند روز برطرف می‌شود و درد آن را می‌توان با داروهای مسکن و استراحت کنترل کرد، اما در موارد شدیدتر ممکن است عمل جراحی لازم باشد. اگر دردتان ناگهانی شروع می‌شود، تهوع و استفراغ دارید، تب دارید و یا قسمت بالای شکمتان بی‌نهایت حساس و دردناک شده، هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید.
بازهم یادآوری می‌کنیم که دلیل معده دردتان بعد از خوردن غذا می‌تواند چیز ساده‌ای مثل پُرخوری باشد، اما اگر می‌بینید این درد مکررا آزارتان می‌دهد، حتما به پزشک مراجعه کنید تا کمکتان کند علت را پیدا کنید.

منبع:تبیان