کبد عضوی است که پس از آسیب دیدگی می‌تواند خود را بازسازی کند، اما اینکه آیا این توانایی با افزایش سن فرد از بین می‌رود، مدت‌هاست برای دانشمندان ناشناخته باقی مانده است. اکنون یک مطالعه جدید نشان داده است که افزایش سن، روند بازسازی کبد را کُند نمی‌کند و شما چه فردی ۲۰ ساله یا ۸۰ ساله باشید، کبد شما به طور متوسط تنها سه سال سن دارد.
ایسنا نوشت؛ کبد وظیفه‌ی خطرناک سم زدایی بدن را بر عهده دارد و به دلیل قرار گرفتن منظم در معرض سموم، خطر آسیب بیشتری نسبت به سایر اندام‌ها دارد. کبد برای حفظ سلامتی ما در طول زندگی، ظرفیت بازسازی قابل توجهی را ایجاد کرده است که در بین اندام‌های بدن منحصر به فرد است. اما اینکه دقیقاً چگونه این شاهکار را انجام می‌دهد و اینکه آیا با افزایش سن این توانایی کمتر می‌شود، یک راز باقی مانده بود که مدل‌های حیوانی نتوانسته بودند آن را رمزگشایی کنند. بنابراین محققان دانشگاه "درسدن"(Dresden) با یک مطالعه جدید به سراغ کشف این موضوع رفتند.
دکتر "اولاف برگمان" نویسنده مسئول این مطالعه می‌گوید: برخی از مطالعات به این احتمال اشاره کرده‌اند که سلول‌های کبدی عمری طولانی دارند، در حالی که برخی دیگر چرخه ثابتی را نشان داده‌اند. برای ما واضح بود که اگر می‌خواهیم بدانیم در کبد انسان چه اتفاقی می‌افتد، باید راهی برای ارزیابی مستقیم سن سلول‌های کبدی انسان پیدا کنیم.
محققان برای یافتن راز این موضوع، به یک منبع دور از ذهن روی آوردند و به سراغ آزمایش‌های هسته‌ای انجام شده در دهه ۱۹۵۰ رفتند. هنگامی که بمب‌های هسته‌ای در بالای سطح زمین منفجر شدند، مقادیر عظیمی از رادیوکربن به جو ساطع شد و متعاقباً به دی‌ان‌ای گیاهان و حیوانات وارد شد. پس از ممنوعیت آزمایش‌های هسته‌ای بر روی زمین در سال ۱۹۶۳، سطوح رادیوکربن در اتمسفر، سال به سال کاهش یافت و همین‌طور سطح آن در سلول‌های موجودات زنده نیز کاهش یافت.
"برگمان" می‌گوید: اگرچه این مقادیر ناچیز هستند و مضر نیستند، اما ما می‌توانیم آنها را در نمونه‌های بافتی شناسایی و اندازه‌گیری کنیم و با مقایسه این مقادیر با سطوح رادیوکربن موجود در اتمسفر می‌توانیم سن سلول‌ها را تعیین کنیم.
تیم تحقیقاتی برای عملی کردن این ایده، سطوح رادیو کربن را در کبد ۳۳ فرد فوت شده بین ۲۰ تا ۸۴ سال مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند و دریافتند که کبد آنها بدون توجه به سن فرد متوفی، به طور متوسط کمی کمتر از سه سال سن دارد و تقریباً هم‌سن است. اما همه سلول‌ها در یک کبد معین، هم‌سن نیستند و برخی از آنها تقریبا هر سال بازسازی می‌شوند، در حالی که برخی دیگر می‌توانند تا یک دهه عمر کنند. جالب اینجاست که سلول‌هایی که عمر طولانی‌تری داشتند، سلول‌هایی بودند که مجموعه‌های بیشتری از کروموزوم‌ها را جمع‌آوری کرده بودند.
"برگمان" می‌گوید: اغلب سلول‌های ما دو دسته کروموزوم دارند، اما برخی از سلول‌ها با افزایش سن، دی‌ان‌ایِ بیشتری را جمع‌آوری می‌کنند. در نهایت، چنین سلول‌هایی می‌توانند چهار، هشت یا حتی تعداد بیشتری از کروموزوم‌ها را حمل کنند. از آنجایی که این بخش در کبد به تدریج با افزایش سن افزایش می‌یابد، این می‌تواند یک مکانیسم محافظتی باشد که ما را از تجمع جهش‌های مضر محافظت می‌کند.
وی افزود: اکنون ما باید دریابیم که آیا مکانیسم‌های مشابهی در بیماری مزمن کبد که در برخی موارد می‌تواند به سرطان تبدیل شود، وجود دارد؟
این مطالعه در مجله Cell Systems منتشر شده است.
منبع:جماران