فریتین خون یک شاخص غیرمستقیم از مقدار کلی آهنی است که در بدن ذخیره دارید. پایین بودن فریتین نشان می‌دهد ذخایر آهن بدن پایین‌اند. در مقابل، بالا بودن سطح فریتین نیز به این معنی است که عارضه‌ای دارید که باعث می‌شود بدنتان آهن بسیار زیادی ذخیره کند. آهن نقش‌های مهم زیادی در بدن دارد؛ مثلا برای ساختن گلبول‌های قرمز خون ضروریست و سلول‌های قلب و عضله نیز برای تولید انرژی به آن نیاز دارند.
اما فریتین در واکنش ایمنی بدن نیز نقش دارد و در عوارضی مانند التهاب مزمن، عفونت‌ها و سرطان، غیرمرتبط با سطح آهن، افزایش می‌یابد.
سطح نرمال فریتین
. مردها: ۳۰ تا ۴۰۰ نانوگرم در میلی‌لیتر
. زن‌ها: ۱۵ تا ۱۵۰ نانوگرم در میلی‌لیتر
. کودکان (۶ ماه تا ۱۵ سال): ۷ تا ۱۴۰ نانوگرم در میلی‌لیتر
. نوزادان (۱ تا ۵ ماه): ۵۰ تا ۲۰۰ نانوگرم در میلی‌لیتر
اما این عددها در لابراتورها گوناگون‌اند و دلیل آن تفاوت‌هایی در تجهیزات، تکنیک‌ها و مواد شیمیایی مورد استفاده است.
عوارضی که با پایین بودن فریتین مرتبط هستند
عوارضی که در ادامه می‌گوییم با پایین بودن فریتین ارتباط دارند. برخی از این عوارض می‌توانند تصادفی باشند. اگر فریتین‌تان پایین است به این معنی نیست که حتما عوارض زیر را دارید. شما باید با کمک و مشورت پزشکتان به یک تشخیص دقیق برسید.
شرایطی که ممکن است به دلیل کمبود آهن/فریتین ایجاد شود:
آنمی
پایین بودن فریتین نشان می‌دهد ذخایر آهن در بدن کم است و این شاخص می‌تواند به تشخیص فقر آهن کمک نماید. آنمی یا فقر آهن می‌تواند با علائم زیر خود را نشان دهد:
. خستگی
. سردرد
. سرگیجه
. تنگی نفس
. افزایش ضربان قلب
. پریودهای نامنظم یا پریود نشدن در خانم‌ها
. ناتوانی جنسی
. از دست دادن میل جنسی
مطالعات گوناگون نشان داده‌اند درمان فقر آهن می‌تواند عملکرد ادراکی را بهتر کند. زیرا آهن، مولفه‌ی مهمی در بسیاری از آنزیم‌های ضروری و گلبول‌های قرمز خون است که اکسیژن را به مغز می‌رسانند.
خستگی
بعضی از افرادی که مدام از خستگی شاکی هستند، دچار کمبود آهن و فریتین‌اند.
ریزش مو
مطالعات گوناگونی دریافته‌اند پایین بودن فریتین منجر به ریزش مو می‌شود. در آزمایشی، در ۶۰ زنی که التهاب سیستمی یا اختلال دیگری نداشتند، پایین بودن فریتین (۳۰ نانوگرم در میلی‌لیتر یا پایین‌تر)، ارتباط زیادی با ریزش موهایشان داشت.
شرایطی که می‌تواند فریتین را کاهش دهد:
بیماری التهابی روده (IBD)
از دست دادن آهن به دلیل خونریزی مزمن روده‌ها در بیماری التهابی روده می‌تواند باعث تعادل منفی در آهن شود. در واقع، آنمی یا فقر آهن یک عارضه‌ی معمول و مرتبط با بیماری التهابی روده است. دانشمندان تخمین می‌زنند یک سوم بیمارانی که التهاب روده دارند مکررا به آنمی دچار می‌شوند.
تقریبا همه‌ی بیمارانی که آنمی و بیماری التهابی روده دارند، به دلیل محدودیت‌های غذایی، سوء جذب مواد مغذی یا خونریزی روده تا حدودی کمبود آهن دارند. هم کمبود آهن و هم آنمی ناشی ازبیماری مزمن، منجر به ایجاد آنمی در بیماری التهابی روده می‌شوند، اما دلیل بالا بودن فریتین در بیمارانی که التهاب روده دارند، التهاب نیز می‌تواند باشد. در این موارد یک تست hs-CRP می‌تواند وسیله‌ای برای تشخیص التهاب باشد.
خود ِ خستگی مزمن یکی از علامت‌های معمول بیماری التهابی روده است که اغلب ناشی از آنمی بوده و می‌تواند به اندازه‌ی شکم درد و اسهال که در این بیماران شایع است، فرد را سست و ناتوان کند. در بیماری التهابی روده، درمان با آهن خوراکی به‌واسطه‌ی جذب ضعیف بدن، عدم تحمل آهن و وجود استرس اکسیداتیو در ناحیه‌ی ملتهب روده نتیجه‌ی محدودی دارد. اما مطالعات نشان می‌دهند ایرون ساکروز تزریقی، هم ایمنی قابل قبولی دارد و هم در عرض ۴ تا ۸ هفته به میزان ۶۵ تا ۷۵ درصد جواب می‌دهد که معادل با بهبود کیفیت زندگی بیمار است.
بیماری سلیاک
کمبود آهن و پایین بودن فریتین در افرادی که بیماری سلیاک دارند مکررا دیده می‌شود.
کم کاری تیروئید
تغییرات در وضعیت غده تیروئید و فعالیت آن می‌تواند منجر به تغییراتی در سطح فریتین شود. کم کاری تیروئید در مراحل اولیه با آنمی فقر آهن و پایین بودن سطح فریتین مرتبط می‌باشد.
مطالعه‌ای نشان داد افرادی که بیماری هاشیموتو داشتند و با تیروکسین تحت درمان قرار گرفتند، سطح فریتین‌شان با نرمال شدن عملکرد تیروئید، افزایش یافت.
شرایطی که با فریتین پایین مرتبط هستند:
افسردگی و اضطراب
در مطالعه‌ای معلوم شد سطح فریتین افرادی که افسردگی داشتند نسبت به کسانی که سالم بودند، به میزان چشمگیری پایین‌تر بوده است. در مطالعه‌ی دیگری که روی یک میلیون کودک و نوجوان انجام شد، آن‌هایی که کمبود آهن داشتند بیشتر در معرض افسردگی و اضطراب بودند.
ADHD
کمبود آهن با مشکلات رفتاری و تمرکزی و ADHD مرتبط است. چندین مطالعه نشان داده‌اند کودکانی که سطح فریتین‌شان پایین‌تر بوده، علائم عدم تمرکز و کم‌توجهی و بیش‌فعالی و وسواسشان شدیدتر بوده است.
منبع:تبیان