به گزارش خبرگزاری سلامت(طبنا ) از زنجان، دکتر مریم نوبرانی در اولین همایش ملی فارماکوویژیلانس و ایمنی دارو در سالن اجلاس مرکز همایش‌های بین‌المللی روزبه دانشگاه علوم پزشکی زنجان، با بیان اینکه این همایش در راستای برنامه‌های مرکز ملی ثبت و بررسی ایمنی و عوارض ناخواسته فرآورده‌های سلامت‌محور و از مجموعه برنامه‌های آمورشی مرتبط با گزارش و ثبت عوارض جانبی داروهاست، اظهار کرد: همایش مذکور به شناخته شدن هرچه بیشتر مفهوم فارماکوویژیلانس و گسترش فعالیت‌های مرتبط با آن در کشور با توجه به اهمیت و تاثیر مستقیمی که بر سلامت عمومی دارد، منجر شود.
وی افزود: این کارگاه در سطح مقدماتی با مشارکت who و مرکز مونیتورینگ اوسالا برگزار می‌شود و دو سطح بعدی پیشرفته هم در سال ۱۴۰۱ برگزار خواهد شد.
معاون غذاوداروی دانشگاه علوم پزشکی زنجان درخصوص مصرف و ایمنی داروها یادآور شد: همیشه باید یک عدم قطعیت از ایمنی داروها در ذهن داشته باشیم و قبول کنیم که همه‌ی داروها برای افراد در همه شرایط مکانی و زمانی، ایمن نمی‌باشد.
دکتر نوبرانی با بیان اینکه بروز عارضه جانبی برای داروها به واسطه مصرف آنها علاوه بر داشتن جنبه‌های مالی و تحمیل هزینه‌هایی بر سیستم سلامت و تبعات اجتماعی دارد افزود: سلب اعتماد به تولید داروها، سیستم سلامت و کادر درمان و به ویژه سلب اعتماد از دولت و بروز مرگ‌ومیر و ناخوشی، تبعاتی دارد که توجه به آنها بسیار اهمیت دارد.
وی تصریح کرد: از منظر نظارتی فارماکوویژیلانس، یک نیاز و راهی برای ایجاد سیستم کارآمد، پایدار و مرتبط با ایمنی دارو و اعتماد عمومی به داروست.
این مسئول با بیان اینکه تامین داروهای باکیفیت، کارآمد، مناسب و همچنین اطمینان از استفاده مناسب آنها، بر دوش دولت‌ها است اظهار داشت: صنعت داروسازی در جهان و دانشگاه‌ها، امروزه بیشتر از هر زمان دیگری نیازمند پرداختن به برنامه‌های آموزش مصرف منطقی داروها و پایش دارودرمانی (مراقبت از دارو) است.
نوبرانی تعریف who از فارماکوویژیلانس را علم و فعالیت‌های مرتبط با تعیین، ارزیابی، فهم و جلوگیری از اثرات نامطلوب و هر مسئله مرتبط با دارو عنوان کرد و افزود: علم فارماکوویژیلانس بیش از ۵۰ سال عمر دارد .
وی با بیان اینکه داروها برای ورود به بازار، نیاز به یکسری آزمایشات و مجوز های لازم است، ابراز کرد: یکی از مهمترین نگرانی‌ها در این خصوص، محدودیت‌هایی است که به ویژه در مورد فازهای یک تا سه مطالعات بالینی وجود دارد.
معاون غذاوداروی دانشگاه علوم پزشکی زنجان با بیان اینکه فازهای یک تا سه مطالعات بالینی در شرایط کاملاً تعریف شده، با تعداد بیمار مشخص، سن و جنس، شرایط بیماری و طول پیگیری کاملا مشخص است بیان داشت : مهمترین نگرانی، محدودیت‌هایی‌ست که این نوع آزمایشات دارند و در این نوع آزمایشات علمی، الزاما همه عوارض جانبی ثبت و گزارش نخواهد شد. بنابراین لازم است که یکسری اطلاعات را بعد از استفاده دارو در شرایط واقعی جامعه، به ویژه در مورد عوارض جانبی نادر، داشته باشیم.
دکتر نوبرانی با اشاره به اینکه عوارض بسیاری از داروها قابل پیشگیری‌ست افزود : با گزارش به موقع و اقدامات عملی بعدی می‌توان از بروز عارضه در دسته بعدی از بیماران جلوگیری کرد.
وی تصریح کرد: اهمیت جلوگیری در این است که مدیریت این عارضه‌ها، هزینه بسیار زیادی به سیستم سلامت وارد می‌کند و در بسیاری از موارد، عوارض مصرف داروها هزینه بیشتری از درمان دارد.
این مسئول با بیان اینکه کلیه‌ی دستگاه‌های دولتی ازجمله دانشگاه‌ها، بیمارستان‌های دولتی و خصوصی همه موظف به گزارش عوارض جانبی هستند ، ادامه داد: گزارشات در محدوده‌ی داروهای شیمایی و گیاهی، فرآورده‌های بایولوژیک، تجهیزات پزشکی، فرآورده‌های خونی و واکسن‌ها (اهمیت آن در پاندمی کرونا برای همه مشخص شد) و فرآورده‌های طبیعی و سنتی می‌باشد.
نوبرانی با اشاره به اینکه حوزه کاری و تحت پوشش فارماکوویژیلانس غیر از عوارض جانبی که رأس فعالیت‌هاست، ارتباط بسیار معناداری با پوشش خطاهای داروپزشکی دارد خاطرنشان کرد: با فارماکوویژیلانس به راحتی می‌شود داروهای تقلیی را مورد ارزیابی قرار داد و عدم کارایی با فارماکوویژیلانس معنی می‌یابد و در شکل پیشرفته، با فارماکوویژیلانس فعالیت‌های مرتبط با سوء مصرف داروها و تداخل‌های دارویی هم مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.
وی با بیان اینکه فارماکوویژیلانس علیرغم سابقه‌ی نه چندان طولانی، رشد بسیارخوبی دارد، خاطرنشان کرد: وجود اینچنبن برنامه‌هایی در کشور بخصوص ایران بسیار اهمیت دارد و اساساً هیچ محدودیتی ندارد و به دلیل نوع محصولاتی که در همه‌ی کشورها استفاده می‌شود، الزاما با کشورهای دیگر هم یکی نیست،بنابراین فعالیت‌های فارماکوویژیلانس در هر کشوری باید انجام شود.
این مسئول با بیان اینکه فارماکوویژیلانس تلاش می‌کند سودمندی و زیان، کارایی و ریسک‌های مرتبط با داروها را به نحوی که منجر به پیشگیری از عوارض سوء در بیماران شود ارزیابی کند، گفت : فارماکوویژیلانس با یافتن مشکلات دارویی، آنها را در زمان معین، مقرر و کاملاً به‌روز اطلاع‌رسانی کند و با مراقبت و بهبود بیمار، ایمنی مرتبط با مصرف دارو را گسترش میدهد. لذا، هدف اصلی فارماکوویژیلانس، بهبود دارودرمانی است.