به  گزارش گروه بهداشت و درمان  خبرگزاری سلامت(طبنا)؛ واکسن‌های ساخته‌شدۀ فعلی در برابر ویروس کرونا، یا ویروس ضعیف‌شده هستند یا اجزای ویروس (نه خود ویروس).

 هر دو نوع واکسن‌ باعث تحریک سیستم ایمنی می‌شوند و به این طریق آمادگی‌ای در سیستم ایمنی بدن ایجاد می‌کنند تا درصورت مواجهه با ویروس کرونا بتوانند با آن مقابله کنند.

با توجه‌ به واکسن‌های متفاوتی که شرکت‌های دارویی می‌سازند، تداخلات دارویی آن‌ها نیز ممکن است متفاوت باشد.

اولا باید گفت که توصیه می شود برای حفظ اثربخشی واکسن ها، حداقل فاصله زمانی ۱۴ روز بین تزریق واکسن کووید-۱۹ و سایر واکسن ها رعایت شود.

در عین‌حال باید توجه کرد که اغلب داروها هیچ تداخلی با واکسن های کووید-۱۹ ندارد. بیمارانی که دچار بیماری های مزمن هستند بیماران دچار مشکلات قلبی، کلیوی، کبدی، روماتولوژیک، دیابت، بدخیمی و ... به هیچ عنوان نباید بدون مشورت پزشک خود داروهای مصرفی را تغییر دهند و یا قطع کنند.

در برخی موارد خاص و به ندرت، با مشورت و صلاحدید پزشک معالج، ممکن است نیاز باشد فاصله زمانی بین تزریق واکسن و برخی داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی وجود داشته باشد.

بیمارانی که تحت پیوند اعضا و یا شیمی درمانی قرار گرفته اند نیز در مورد زمان تزریق واکسن بهتر است با پزشک معالج خود مشورت کنند.

با توجه‌ به مکانیسم عملکرد واکسن‌های کرونا، که تحریک‌کردن سیستم ایمنی است، استفاده از داروهایی که سیستم ایمنی بدن را سرکوب می‌کنند، یا باعث فعالیت بیش‌ازحد واکسن شده و ایجاد بیماری می‌کنند یا موجب می‌شوند واکسن هیچ تحریکی ایجاد نکند و ایمنی لازم به وجود نیاید.

 بنابراین درصورتی‌که، داروهای سرکوب‌کنندۀ ایمنی مانند آنتی‌بادی‌های مونوکلونال، آزاتیوپرین، متوتروکسات و… مصرف می‌کنید قبل از دریافت واکسن کرونا با پزشک معالج خود مشورت کنید.

همچنین، همگی این واکسن‌ها با داروهای مونوکلونال آنتی‌بادی قوی و سرکوب‌کنندۀ ایمنی مثل افالیزوماب، فینگولیمود و سترولزوماب تداخل دارند و درصورت مصرف این داروها باید با پزشک مشورت شود.

مصرف دوز بالای کورتون و داروهای کورتیکواستروئید به‌علت سرکوب ایمنی‌ای‌ که ایجاد می‌کند، بهتر است تا زمان اتمام دورۀ درمان با کورتون تزریق واکسن کرونا انجام نشود.

✔️تداخل داروهای مختلف و پرمصرف رایج با واکسن کرونا:

باتوجه‌ به اینکه، از تولید انواع واکسن‌های کرونا مدت زمان زیادی نمی‌گذرد؛ اطلاعات زیادی درمورد تداخلات دارویی با واکسن کرونا در دسترس نیست. بهتر است تاحدامکان، پس از 1 هفته از دریافت واکسن دارویی مصرف نشود.

انواع تداخلات دارویی :

1_تداخل دارویی واکسن کرونا با داروهای رقیق کننده خون(نظیر آسپرین) :

برخی از افراد به دلیل اختلالات خونریزی یا مشکلات قلبی از داروهای رقیق کننده خون استفاده می‌کنند. افراد مبتلا به هموفیلی یا کسانی که مشکلات پلاکت دارند نیز ناگزیر به مصرف دارو هستند. شاید این سوال مطرح باشد که دریافت واکسن کرونا در این افراد محدودیتی دارند یا نه؟

واقعیت این است مصرف این داروها ممکن است برای برخی افراد مشکلات و خطراتی را ایجاد کند. استفاده از داروهای رقیق کننده خون مانند وارفارین باعث می‌شود فرد با تزریق واکسن تورم کمتری را در محل تزریق تجربه کند. با این‌حال بهتر است موارد زیر رعایت شود.

حتماً قبل از تزریق واکسن کرونا نوع داروی رقیق کننده خون را به مسئولان بهداشتی مرکز واکسیناسیون گزارش کنید تا نوع دارو را بررسی کنند.

کسانی که مشکل غلظت خون دارند و از داروی ضد انعقاد استفاده می‌کنند باید این نکته را در نظر داشته باشند واکسن کرونا دارای تاثیراتی در لخته کردن خون است و درصورتی‌که این افراد داروهای ضد انقاد را مصرف نکنند این مشکل برایشان شدیدتر خواهد بود. به همین جهت توصیه می‌شود این بیماران به هیچ وجه داروی خود را قطع نکنند.

توصیه می‌شود کسانی که داروی ضد انعقاد خون مصرف می‌کنند روز تزریق واکسن دوز صبح داروهای خود را مصرف نکنند، اما دوزهای بعدی را مطابق معمول مصرف کنند.

کسانی که داروی ضد انعقاد و ضد پلاکت مصرف می‌کنند باید مطمئن شوند هنگام تزریق واکسن کرونا فشرده سازی مناسب محل تزریق حتماً انجام شود و از سوزن ظریف‌تری استفاده شود.
ممکن است محل تزریق دچار کبودی شود که در این صورت نباید نگران شد. برای کاهش میزان این کبودی می‌توان محل تزریق را به مدت ۵ دقیقه فشار داد.

در مورد داروی پرمصرف آسپرین نیز تداخل دارویی آسپرین با واکسن کرونا شناخته شده نیست و تاکنون در این مورد اطلاعی در دسترس نیست. آسپرین و مسکن‌های ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن، با مهار آنزیم سیکلواکسیژناز اثرات ضددرد و ضدالتهاب دارند.

 برای کاهش علائم ناشی از واکسن مصرف مسکن‌ها توصیه نمی‌شود و درصورت شدیدشدن علائم بهتر است استامینوفن استفاده شود.

درصورتی‌که از آسپرین برای مشکلات قلبی، به‌صورت روزانه، استفاده می‌شود به‌هیچ‌عنوان نباید سرخود مصرف این دارو قطع شود. بنابراین، جهت دریافت واکسن با پزشک خود مشورت کنید.

2_تداخل داروهای اعصاب با واکسن کرونا:

داروهایی که بر سیستم عصبی و مغز اثر می‌کنند در اصطلاح عامیانه به آن‌ها داروهای اعصاب گفته می‌شود، هرکدام مکانیسم خاص خود را دارند و طیف وسیع و اثرات مختلفی دارند. تاکنون تداخل دارویی اعصاب با واکسن کرونا گزارش نشده است.

در هنگام دریافت واکسن کرونا، از مصرف داروهای غیرنسخه‌ای مانند داروهای خواب‌آور و آرام‌بخش خودداری کنید. درصورتی‌که به‌علت یک مشکل روان‌پزشکی درحال درمان هستید، قبل از دریافت واکسن، با پزشک خود مشورت کنید.

3_تداخل داروهای ضدافسردگی با واکسن کرونا:

اگرچه تداخل داروهای ضدافسردگی با واکسن کرونا گزارش نشده است، قابلیت زیادی برای داشتن انواع تداخلات دارویی بین واکسن کرونا و این داروها وجود دارد که همگی به مکانیسم اثر آنزیم سیتوکروم اکسیداز P540 برمی‌گردد.

4_تداخل دارویی قرص های ضد بارداری با واکسن کرونا:

این قرص حاوی هورمون پروژسترون است. مصرف این قرص باعث مهار تخمک‌گذاری می‌شود. قرص‌های ضد بارداری و داروهایی که هورمون زنانه دارند موجب ایجاد لخته در خون می‌شوند. کسانی که از این داروها استفاده می‌کنند درصورتی که واکسن کرونا تزریق کنند بیشتر در معرض لخته شدن خون هستند. در بین انواع واکسن، آسترازنکا با احتمال بیشتری لخته خون ایجاد می‌کند به همین جهت توصیه می‌شود به زنان متقاضی واکسن کرونا که زیر ۴۰ سال هستند و از قرص ضد بارداری یا داروهای دارای هورمون استفاده می‌کنند آسترازنکا تزریق نشود. تاکنون تداخل دارویی این قرص با سایر واکسن های کرونا جز آسترازنکا گزارش نشده است. در هنگام دریافت واکسن کرونا بهتر است از راه‌های دیگری برای پیشگیری از بارداری استفاده شود.

5_تداخل داروهای بدنسازی با واکسن کرونا:

ورزشکاران و بدنسازان ممکن است از داروها و مکمل‌های گوناگونی استفاده کنند، که هرکدام به نوعی بر روی بدن اثر دارند، و ممکن است با واکسن کرونا تداخل داشته باشند. به بدن‌سازان توصیه می‌شود جهت جلوگیری از تداخل داروهای بدنسازی با واکسن کرونا از 3 روز قبل تا 1 هفته بعد از دریافت واکسن مکمل و دارویی مصرف نکنند و دوره‌های خود را بعد از دریافت واکسن شروع کنند.

6_تداخل دارویی واکسن کرونا با مکمل‌های غذایی:

پس از تزریق واکسن کرونا بهتر است بدن در حالت استراحت قرار بگیرد و با مصرف مواد غذایی تقویت شود. همچنین تنش و اضطراب زندگی فرد به حداقل برسد. یکی دیگر از راه‌های تقویت بدن استفاده از مکمل‌های دارویی است. مکمل ویتامین C، زینک، مولتی ویتامین یا آمپول‌های تقویتی نوروبین بهترین موارد برای تقویت بدن هستند. این داروها هیچ تداخلی با واکسن کرونا ندارد و مصرف آن‌ها موجب ایجاد عارضه نمی‌شود.

7_تداخل دارویی واکسن کرونا با مسکن ها:

شاید برخی از افراد تصور کنند برای کاهش عارضه‌های احتمالی ناشی از واکسن کرونا مانند درد، کوفتگی یا تب می‌توانند قبل از تزریق واکسن یک دوز مسکن استفاده کنند.

 اما انجام این روش کاملاً اشتباه است و موجب کاهش اثربخشی واکسن کرونا می‌شود.

کسانی که واکسن کرونا تزریق کرده‌اند تنها پس از تزریق واکسن و درصورت بروز عوارض می‌توانند از مسکن‌هایی مانند استامینوفن و ایبوپروفن استفاده کنند.

با این‌حال بهتر است در مورد مصرف داروهای بدون نسخه مانند استامینوفن، آسپرین، ایبوپروفن حتماً با پزشک مشورت کنید.

8_تداخل دارویی پروپرانول با واکسن کرونا:

پروپرانول یک داروی تنظیم‌کنندۀ ضربان قلب است که موارد استفادۀ گوناگونی دارد. دقت داشته باشید، اگر به مدت طولانی درحال استفاده از این دارو هستید، نباید یک‌باره آن را قطع کنید. درصورتی‌که، پروپرانول را برای یک مشکل قلبی مصرف می‌کنید پیش از دریافت واکسن بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.

9_تداخل دارویی آنتی بیوتیک ها ( نظیر پنی ‌سیلین) با واکسن کرونا:

آنتی بیوتیک‌ها گروهی از داروها هستند که در درمان بیماری‌های باکتریایی استفاده می‌شوند. به عنوان نمونه کسانی که عمل جراحی مانند کاشت مو انجام می‌دهند برای پیشگیری از عفونت باید از داروهای آنتی بیوتیک استفاده کنند. به همین جهت لازم است بررسی کنیم این داروها موجب کاهش اثربخشی واکسن کرونا می‌شود.

عامل بیماری کرونا ویروسی است و ساختار واکسن ویروس کشته یا ضعیف شده است. بنابراین تداخلی با داروهای ضد باکتریایی یا همان آنتی بیوتیک را ندارد. به این ترتیب اگر داروی انواع آنتی بیوتیک مانند پنی سیلین، آزیترومایسین یا انواع دیگر آن را مصرف می‌کنید و نوبت واکسن شما رسید، بدون هیچ نگرانی واکسن را تزریق کنید.

حتی اگر چند روز بعد از تزریق واکسن کرونا هم دچار بیماری شدید که لازم بود آنتی بیوتیک مصرف کنید نگران تداخل دارویی نباشید. اما باید به خاطر داشته باشید از مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک بپرهیزید و حتماً با توصیه‌ی پزشک دارو مصرف کنید.

10_تداخل داروهای تقویتی با واکسن کرونا:

داروهای تقویتی و مکمل‌ها، معمولاً مواردی هستند که، بدون تجویز مصرف می‌شوند و مواد مغذی و موردنیاز بدن را تأمین می‌کنند. اغلب این داروها مانند مواد غذایی عمل می‌کنند؛ اما، در بعضی از آن‌ها آنزیم‌ها و موادی وجود دارد. بنابراین برای رعایت احتیاط، و جلوگیری از تداخل داروهای تقویتی با واکسن کرونا بهتر است تا چند روز پس از دریافت واکسن از این داروها استفاده نکنید.

11_تداخل دارویی واکسن کرونا با مواد مخدر:

کسانی که مواد مخدر مانند تریاک مصرف می‌کنند یا حتی از متادون و شربت ایپوم استفاده می‌کنند به مرور دچار ضعف سیستم ایمنی بدن می‌شوند و بیشتر از افراد سالم در معرض ابتلا به کرونا هستند. به همین تزریق واکسن به این افراد الزامی است.

عوارض واکسن کرونا در این افراد مانند سایر افراد است و تفاوتی ندارد. البته ممکن است در برخی افراد در سه روز ابتدایی بعد از تزریق واکسن تب، بی‌حالی و ضعف بیش از معمول باشد که با استراحت کردن برطرف می‌شود.

با این‌حال بهتر است در روزهای ابتدایی تزریق واکسن مصرف مواد مخدر تا حد امکان کمتر شود.

12_تداخل داروهای ترک اعتیاد با واکسن کرونا:

داروهای ترک اعتیاد انواع مختلفی دارند که بعضی از آن‌ها باعث کاهش علائم ترک می‌شوند. متأسفانه مصرف سرخود و غیرعلمی این داروها درحال افزایش است. درصورتی‌که، درحال ترک اعتیاد هستید و می‌خواهید واکسن کرونا دریافت کنید باید مراحل ترک اعتیاد خود را زیر نظر پزشک و کلینیک‌های معتبر پیش ببرید. پزشک شما، باتوجه‌ به داروی مصرفی شما و نوع واکسن دریافتی، جوانب احتیاط را رعایت خواهد کرد.

به‌خودی‌خود اغلب داروهای ترک اعتیاد با واکسن کرونا تداخل ندارند؛ اما، به‌دلیل اثراتی که بر بدن می‌گذارند می‌توانند باعث مخفی‌ماندن علائم هشداردهنده شوند و مراقبت‌های پزشکی لازم به موقع انجام نشود. درصورت مصرف سرخود، در دوزهای نامناسب و داروهای نامناسب، خطرات بالقوه‌ای فرد را تهدید خواهد کرد.

13_تداخل دارویی واکسن کرونا با کورتون ها:

کورتیکواستروئیدها گروهی از داروها هستند که برای کسانی که نقص سیستم ایمنی دارند تجویز می‌شود و این افراد باید به صورت منظم این داروها را مصرف کنند.

با این‌که هنوز نتایج قطعی در مورد تداخل دارویی استروئیدها با واکسن کرونا وجود ندارد و تحقیقات در این زمینه در حال بررسی است اما نتایج فعلی نشان می‌دهد داروهای استروئیدی با واکسن کرونا تداخل دارند.

کسانی که از این داروها استفاده می‌کنند حتماً باید مصرف آن را به واکسیناتور گزارش کنند. بهتر است این افراد ۲۴ ساعت یا ۴۸ ساعت قبل از تزریق واکسن مصرف این داروها را قطع کنند.

افرادی که از کورتون‌ها استفاده می‌کنند و در تزریق واکسن کرونا باید احتیاط کنند.

14_تداخل دارویی واکسن کرونا با داروهای سرکوبگر سیستم ایمنی بدن:

سیستم ایمنی بدن به مقابله با عوامل بیماری‌زا می‌پردازد در شرایطی که بدن به اشتباه سلول‌های خودی را مورد حمله قرار دهد فرد دچار بیماری خودایمنی شده است و در این حالت باید از داروهای سرکوبگر سیستم ایمنی بدن استفاده کند.

 سوالی که مطرح است این است آیا کسی که از داروهای سرکوبگر سیستم ایمنی بدن استفاده می‌کند درصورت تزریق واکسن کرونا با عوامل واکسن هم مقابل می‌کند و موجب کاهش تاثیرات آن می‌شود؟

مطابق توصیه پزشکان و محققان کسانی که از داروی سرکوبگر سیستم ایمنی بدن استفاده می‌کنند باید مصرف دارو را قطع کنند تا واکسن کرونا را تزریق کنند.

انواع داروهای سرکوبگر سیستم ایمنی بدن شامل داروهای القایی و داروهای نگهدارنده است که کورتیکواستروئیدها یکی از گروه‌های داروی نگهدارنده است.

افراد مبتلا به سرطان که تحت شیمی درمانی هستند و از داروهای سرکوبگر نیز استفاده می‌کنند باید تزریق واکسن را به ۴ هفته بعد از پایان شیمی درمانی موکول کنند. در واقع دوز تزریق واکسن کرونا باید به صورتی تنظیم شود که زمان تزریق آن بعد از پایان دوره‌های شیمی درمانی باشد.
کسانی که پیوند عضو انجام داده‌اند و از داروهای سرکوبگر سیستم ایمنی بدن استفاده می‌کنند نیز باید نوع داروی مصرفی را به واکسیناتور گزارش کنند.
کسانی که به بیماری‌های خود ایمنی مانند لوپوس یا ام اس مبتلا هستند و دارو مصرف می‌کنند در تزریق واکسن کرونا باید احتیاط کنند.

15_ تداخل واکسن کرونا با سایر واکسن ها:

مطابق یافته‌های پژوهشگران دحوزه‌ی سلامت و واکسیناسیون، تزریق همزمان واکسن کرونا با واکسن‌های دیگر عارضه‌ای را ایجاد نمی‌کند.

به عنوان نمونه برخی افراد ممکن است ناچار باشند واکسن کوئید ۱۹ را همزمان با واکسن آنفولانزا استفاده کنند. به طور قطع می‌توان به این افراد اطمینان داد که عارضه‌ای برای آن‌ها به وجود نخواهد آمد.

اما تنها نکته ای که در تزریق همزمان دو واکسن باید در نظر داشت این است که هر دو در یک محل تزریق نشود. و اگر فرد در معرض بیماری خاصی نیست، بهتر است جهت اطمینان فاصله ایمن 3 هفته ای تا تزریق نوع دیگر واکسن  رعایت شود.