تعریف سلول بنیادی که ما امروزه به کار می‌بریم، برای اولین بار در سال 1961 میلادی از مطالعات حیوانی حاصل شد. 

پنجاه سال است که از سلول بنیادی در درمان بیماری‌های خونی و نقص‌ایمنی استفاده می‌شود و موفقیت آن منجر به ایجاد توقع در درمان سایر بیماری‌ها ازجمله بیماری‌های سیستم عصبی شده است. تا اواسط قرن بیستم به نظر نمی‌رسید که بتوان نورون دژنره شده را جانشین کرد ولیکن مطالعات نشان داد که می‌توان نورون جدید را از سلول‌های مختلف تولید کرد. 

سلول‌های بنیادی با رهاسازی فاکتورهای رشد و تغییر پاسخ‌های التهابی و تقویت سلول‌های جراحت‌دیده خصوصا که به محل جراحت و صدمه مهاجرت می‌کنند، در درمان بیماری‌ها کمک می‌کنند. 

 در میان بیماری‌های سیستم عصبی که از سلول‌درمانی در درمان آنها استفاده شده است، می‌توان از پارکینسون، ام‌اس، آلزایمر، سکته مغزی، ترومای مغز و نخاع، آمیوتروفیک لترال اسکلروز، اس‌ام‌آ و فلج مغزی نام برد. 

استفاده از سلول بنیادی از منشا بندناف در درمان فلج مغزی از طرح‌های موفق پژوهشی کشور بوده است که با مدیریت دانشگاه علوم پزشکی تهران روی 108 بیمار فلج مغزی اسپاستیک 4 تا 14 ساله انجام شد. استفاده از سلول بنیادی مزانشیمی برای اولین بار در این طرح استفاده شد. تزریق اینتراتکال وبا گروه شاهد بود. هر دو گروه تزریق سلول هماتوپویتیک و مزانشیمال در مقایسه با شاهد از نظر معیارهای ارزیابی بالینی و تصویربرداری مغز (دی‌تی‌ای) تفاوت قابل قبول آماری داشتند.

تکرار تزریق سلول بنیادی و ادامه اقدامات توانبخشی می‌تواند امیدی در جهت بهبود کیفیت زندگی بیماران فلج مغزی باشد. 

محمدرضا اشرفی

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران