دکتر صفيه عشوری مقدم متخصص زنان و زايمان در گفت‌وگو با خبرنگار بهداشت و درمان خبرگزاری سلامت با اشاره به یائسگی و عوارضی که در پی یائسگی برای فرد ایجاد می شود، گفت: تعریف یائسگی یعنی اینکه تخمدان عملکرد خود را از دست بدهد.
وی به عملکرد تخمدان اشاره کرد و افزود: عملکرد تخمدان یعنی اینکه فرد هر ماه یک مولکول بسازد و یک تخمک از وی آزاد شود و در کنار آن یک سری هورمون‌ها ساخته شوند.
متخصص زنان و زايمان بیان داشت: عمده هورمون هایی که توسط تخمدان ساخته می‌شوند هورمون استروژن و پروژسترون است. این هورمون‌ها زنانه هستند و نبود آنها باعث می‌شود که در زمان یائسگی عوارض و ضررهایی برای خانمها به وجود بیاید.
سن یائسگی
عشوری مقدم تصریح کرد: سن یائسگی معمولا بین ۵۰ تا ۵۱ سالگی است و اگر خانمی در این حدود سنی یا 2 تا 3 سال زودتر و یا دیرتر یائسه شد نباید نگران شود. سن مناسب یائسگی معمولا بالای 50 سال باشد.
وی با اشاره به یائسگی زودرس اظهار داشت: زمانی می گوییم یائسگی زودرس است که خانم زیر سن 41 سال یائسه شود. اگر خانمی در سن ۴۱ تا ۴۲ سال یائسه شد به آن یائسگی زودرس نمی‌گویم بلکه یائسگی زودرس سن زیر ۴۱ سال محسوب می‌شود.
این متخصص زنان و زایمان ادامه داد: در مورد یائسگی نگرانی‌هایی وجود دارد چراکه تخمدان کارکرد خود را از دست می‌دهد و دیگر هورمون تولید نمی‌کند.
عشوری مقدم اضافه کرد: در یائسگی تخمک گذاری انجام نمی‌شود و قطعاً باربری و بارداری هم رخ نمی‌دهد به همین دلیل یکی از ویژگی‌های دوران یائسگی این است که خانمها، بارداری ندارند.
تاثیر هورمون روی بافت رحم
وی با تاکید بر اینکه هورمون‌های زنانه باعث تاثیراتی روی بافت رحم، واژن و سایر اعضای دیگر بدن که ممکن است تحت تاثیر هورمون باشند، می‌شوند، گفت: یکی از اعضای مهم بدن استخوان‌ها هستند؛ به طور طبیعی بعد از ۳۰ سالگی همه آدم ها به مرور زمان ذخایر تراکم استخوانی خود را از دست می‌دهند اما به واسطه وجود هورمون استروژن این ذخایر به طور خیلی آهسته از بین میرود.
پوکی استخوان، عارضه اول یائسگی
این متخصص زنان ادامه داد: اگر یک خانم یائسه شد سرعت از دست رفتن تراکم استخوان خیلی زیاد می شود. به خصوص اگر این خانم بی تحرک باشد، ورزش نکند و همچنین دریافت کلسیم کافی نداشته باشد از دست رفتن تراکم بافت استخوانی بسیار سریع تر اتفاق میفتد به همین دلیل عارضه اول دوره یائسگی بحث پوکی استخوان است.
عشوری مقدم تصریح کرد: عارضه دوم یائسگی این است که به خاطر نداشتن هورمون فرد دچار خشکی واژن و اختلالات وابسته به آن به خصور اختلالات ادراری می‌شود. تاکید دارم که سیستم ادراری هم تحت تاثیر هورمون قرار دارد به همین دلیل فرد دچار سوزش می‌شود.
هورمون استروژن
وی با اشاره به اینکه عدم وجود هورمون استروژن عوارض برای بدن به دنبال دارد، بیان کرد: اختلالات بعدی یائسگی می‌تواند مسائل قلبی عروقی و سکته‌های قلبی باشد. در مردان بیشتر از خانمها شاهد سکته‌های قلبی هستیم.
این متخصص زنان و زایمان اضافه کرد: خانمها به خصوص در سنین ۵۰ سالگی کمتر دچار سکته‌های قلبی می شوند. خاصیت مهم هورمون های زنانه این است که باعث می شود بدن خانمها در مقابل مسائل مربوط به سکته های قلبی و عوارض فشار خون تا حدودی ایمن شود.
عشوری مقدم تاکید کرد: تا قبل از یائسگی به واسطه عملکرد تخمدان کمتر شاهد عوارض قلبی در خانم ها هستیم.
علل گرگرفتگی در زمان یائسگی
وی ادامه داد: یکی دیگر از مواردی که ممکن است در پی از دست رفتن عملکرد تخمدان ایجاد شود و خیلی هم شایع است موضوع گرگرفتگی است. افراد در هر مقطعی اگر تخمدان خود را عمل کنند دچار گرگرفتگی می شوند به همین خاطر حذف استروژن از سیکل زندگی خانم ها باعث ایجاد گرگرفتگی می‌شود.
به گفته این متخصص زنان؛ گرگرفتگی پدیده خطرناکی نیست اما به هر حال باعث مختل شدن زندگی خانم ها و همچنین ایجاد ناراحتی زیاد در بعضی از خانمها می‌شود. گرگرفتگی با خوردن بعضی از داروها از بین می رود.
وی یادآور شد: گرگرفتگی دوره خیلی محدودی دارد و معمولا بعد از ۶ تا یکسال از بین میرود.
عشوری مقدم به یائسگی زودرس و عوارض آن اشاره کرد و گفت: یائسگی زودرس می‌تواند باعث ایجاد عوارضی مانند پوکی استخوان، اضطراب، استرس و غیره در خانم ها شود. زمانی که خانمی قبل از رسیدن به سن مقرر یائسه می شود باربری خود را زود از دست می دهد و پوکی استخوان هم زودتر به سراغ وی می آید.
وی تاکید کرد: زنان باید تا قبل از رسیدن به سن یائسگی استخوان خود را محکم کنند و از مسائل قلبی پیشگیری کند.
این متخصص زنان و زایمان با اشاره به علائم عصبی و روانی یائسگی یادآور شد: با توجه به اینکه یائسگی باعث افسردگی می‌شود باید قبل از یائسگی خانم ها خود را برای این موضوع آماده کنند. با وجود تمام عوارض مربوط به یائسگی اما بسیاری از خانمها از یائسگی استقبال می‌کنند چراکه بسیاری از مشکلات و محدودیت های آنها با یائسگی حل می شود.
عشوری مقدم با تاکید بر اینکه نباید با نگرش منفی به موضوع یائسگی نگاه کرد، افزود: اگر با یائسگی احساس کنیم که دچار نقص شده ایم آن زمان ریسک افسردگی و مسائل و مشکلات مربوط به آن هم بالا می رود. با تغییر هورمون احتمال بروز افسردگی و مسائل روانی بیشتر خواهد شد.
وی ادامه داد: اگر خانم ها با آمادگی وارد فاز یائسگی شوند و نگرش خود را نسبت به این موضوع تغییر دهند نیازی نیست نگران عوارض و علائم عصبی یائسگی شوند. ترس باعث می‌شود که خانم ها نسبت به یائسگی نگرانی داشته باشند به همین دلیل باید ترس هایی که در مورد این موضوع وجود دارد را از بین ببریم.
این متخصص زنان و زایمان بیان کرد: اگر خانم ها قبل از یائسگی اهل ورزش و تغذیه مناسب نباشد نباید از یائسگی ترس و نگرانی داشته باشند. اگر از نوجوانی و جوانی ورزش و تغذیه سالم بخشی از زندگی افراد باشد می تواند به خانم ها بسیار کمک کننده باشد. تاکید دارم که تغذیه سالم باید بخشی از زندگی خانواده‌ها باشد؛ خانواده ها باید از خوردن انواع فست فودها و نوشابه ها خودداری کنند.
یائسگی تمام شدن عمر مفید نیست
عشوری مقدم اظهار داشت: با ادامه دادن سبک زندگی و تغییر یک نگرش درست عوارض یائسگی هم کمتر خواهد شد. یائسگی را نباید تمام شدن عمر مفید در نظر گرفت. امید به زندگی و میانگین طول عمر که در سال گذشته بین ۲۰ تا ۲۵ سال بالاتر رفته است همچنان در حال افزایش است.
وی تاکید کرد: اگر یائسگی را به عنوان یک مرحله از مراحل زندگی در نظر بگیریم دچار افسردگی، اضطراب و ناامیدی نمی‌شویم و حتی می‌توانیم عمر مفیدتر و فعال تری هم داشته باشیم.
گفت‌وگو: مینا افسریان