به گزارش گروه بهداشت و درمان خبرگزاری سلامت،واژه پروتز از یونان باستان آمده و امروزه جایگزین مکمل بخشی از بدن که از دست رفته یا مکمل یک اندام برای زیبایی و ظاهر بهتر است. این پدیده گاهی در نقص‌های مادرزادی نیز کاربرد دارد و جایگزین یا مکمل اندام ناقص می‌شود.
این ابزارها گاهی برای بازگرداندن عملکرد طبیعی قسمت از دست رفته بدن در نظر گرفته شده‌اند. ابزارها را می‌توان با دست یا با طراحی به کمک رایانه (CAD) ایجاد کرد.
یک رابط نرم‌افزاری به سازندگان کمک می‌کند تا با گرافیک‌های دو بعدی و سه بعدی کامپیوتری و همچنین ابزارهای تحلیل و بهینه‌سازی، مورد نظر را طراحی و تجزیه و تحلیل کنند.
تاریخچه
استفاده از پروتزهای صورت مانند گوش مومی در مصر باستان گزارش شده است. اولین شواهد مستند تاریخی مربوط به قرن ششم است، زمانی که جراح فرانسوی، آمبرویز پاره، اولین تجهیزات برای بینی را از طلا، نقره و «پاپیه ماشه» توصیف کرد که با نخی که به دور سر بسته می‌شد، روی صورت نگه داشته می‌شد.
در اواخر قرن نوزدهم، کلود مارتین ایده یک ابزار فوری را با استفاده از بافت بریده شده از فک بالا و فک پایین به عنوان الگویی برای ساخت وسایل پیچیده در ذهن داشت.
در قرن بیستم در حالی که کیفیت این ابزارها برای جمجمه به صورت واقعی به طور قابل توجهی با معرفی مواد سیلیکونی بهبود یافت، مشکل حفظ آن‌ها،که برای زیبایی، عملکرد و راحتی مهم است، به طور کامل حل نشد.
برای اولین بار در سال ۱۹۷۷ یک ایمپلنت خارج دهانی اصلاح شده برای یک سمعک لنگردار با استخوان و در سال ۱۹۷۹ برای یک ابزار پزشکی برای گوش لنگردار با استخوان ساخته شد. این رویدادها مفاهیم بازسازی فک و صورت را تغییر دادند.
از آن زمان، ایمپلنت‌های خارج دهانی به طور گسترده برای حفظ تجهیزات، گوش و بینی استفاده می‌شوند. استفاده از آن‌ها مشکلات تغییر رنگ و خراب شدن مواد را کاهش می‌دهد.
بسیاری از مطالعات علمی و بالینی موفقیت کاربرد عملی و بهبود کیفیت زندگی بیماران را تایید می‌کند.
انواع پروتز
پروتز فرد باید با توجه به ظاهر و نیازهای عملکردی فرد طراحی و مونتاژ شود. این تجهیزات بر اساس عملکرد زیبایی شناختی و ناحیه مورد نظر در بدن انتخاب می‌شوند.
اهداف آینده و توانایی‌های اقتصادی فرد ممکن است به او کمک کند بین یک یا چند نوع امکانات یا حتی روش‌های جایگزین، یکی را انتخاب کند.
تجهیزات پزشکی جمجمه و صورت شامل ابزارهای داخل دهانی و خارج دهانی است. پروتزهای خارج دهانی شامل صورت، گوش، بینی و چشمی می‌شوند. پروتزهای داخل دهانی شامل تجهیزات دندانی مانند دندان مصنوعی، پرکننده و ایمپلنت دندان است.
پروتزهای گردن شامل جایگزین‌های حنجره، نای و جایگزین‌های مری فوقانی می‌شوند. پروتزهای تنه شامل پروتزهای سینه است که ممکن است تکی یا دوطرفه، برای سینه کامل یا پروتز نوک سینه باشد.
پروتزهای آلت تناسلی در جراحی‌های تغییر جنسیت زن به مرد استفاده می‌شود. رایج‌ترین انواع اعضای مصنوعی بر اساس معیارهای مختلف طبقه‌بندی می‌شوند که در ادامه می‌خوانید:
تقسیم‌بندی بر اساس کاربرد پروتز
- مفصل
- دست
- پا
- زیبایی مثل صورت، سینه، باسن
طبقه‌بندی بر اساس جنس پروتز
- سیلیکونی
- سالین (آب نمک)
- کامپوزیتی
گروه‌بندی طبق ظاهر پروتز
- گرد
- قطره اشکی
پروتز صورت
پروتز صورت یک جراحی است که با ورود مواد جامد برای اصلاح یا برجسته‌تر کردن بخشی از صورت مثل گونه، چونه یا لب انجام می‌شود. نوع و اندازه تجهیزات استفاده شده بسته به هدف شخص از این جراحی و نظرات تخصصی پزشک دارد.
پروتز لب
پروتز لب اغلب از جنس سیلیکون است و می‌تواند در یک یا هر دو لب برای افزایش حجم استفاده شود. این عمل جراحی زیبایی در مقایسه با روش‌هایی مثل تزریق چربی یا ژل به لب ماندگارتر است.
تزریق چربی یا ژل به لب ممکن است تنها شش ماه دوام بیاورد و بعد از این مدت نیاز تمدید و اصلاح دوباره داشته باشد.
این اقدامات مداوم در بلندمدت ممکن است اشخاص که در اغلب مواقع زنان هستند را خسته کند.
در این حالت زنانی که از مراجعه مدام به کیلینیک‌های زیبایی خسته شده‌اند، پروتز لب را به عنوان راه حلی طولانی‌مدت‌تر انتخاب می‌کنند.
پروتزهای لب اندازه‌های گوناگون دارند و بر اساس هدف و سلیقه شخص و با مشورت پزشک سایز مورد نیاز تعیین می‌شود.
پروتز لب می‌تواند به اشخاصی که دچار عارضه‌هایی نظیر لب شکری هستند، کمک شایانی کند. بیماران مبتلا به نقص مادرزادی شکاف لب، دچار مشکلات ظاهری لب و صورت، مشکل در غذا خوردن و سخن گفتن و حتی گاهی معضلات تنفسی هستند.
بازسازی این ناهنجاری‌های زیبایی که اغلب با ناهنجاری‌های دندانی نیز همراه می‌شوند به چالش تبدیل می‌شود.
در این حالت بازسازی لب با پروتز یک گزینه اقتصادی است و بستگی به میزان عارضه، ممکن است نیاز به جراحی‌های بزرگ‌تر را برطرف کند.
این درمان بالینی شامل ساخت پروتز لب فک بالا است که لب را پشتیبانی می‌کند.
پروتز سینه
بافت سینه از غدد شیری و چربی تشکیل شده که در دوران بلوغ دختران با افزایش هورمون‌های استروژن و پروژسترون، رشد می‌کند.
کمبود هورمون‌های جنسی در نتیجه کم‌کاری هیپوفیز، کم‌کاری تیروئید، لاغری زیاد، کمبود بافت چربی، تغذیه، کاهش وزن شدید و فاکتورهای ژنتیکی ممکن است سبب عدم رشد کافی سینه دختران در دوران بلوغ شود.
سینه‌های سفت و بزرگ برای بانوان باعث زیبایی اندام می‌شود؛ این زیبایی اندام، اعتماد به نفس زنان را بالا می‌برد.
به همین دلیل زنانی که سینه‌های کوچکی دارند به سراغ روش‌هایی برای بزرگ کردن سینه خود می‌روند.
تزریق ژل به سینه یکی از اولین روش‌هایی است که زنان به سراغ آن می‌روند اما ماندگاری کمی دارد. تزریق ژل نیز علاوه بر اینکه ممکن است حجم سینه را به شکل یکنواخت اضافه نکند و در معاینات پزشکی اختلال ایجاد کند، ماندگار هم نیست.
دلیل عدم ماندگاری این روش این است که ممکن است چربی‌ها پس از مدتی جذب شوند و حجم سینه دوباره کم شود.
ماندگارترین روش افزایش حجم سینه، پروتز است که گاهی ممکن است تا ۱۰ سال نیز دوام داشته باشد و بعد از آن به ترمیم نیاز پیدا کند.
پروتز سینه بر اساس مدت زمان و مواد مورد استفاده به شکل زیر طبقه‌بندی می‌شود:
- موقت
- دائم
انواع دائم پروتز
- سیلیکونی
- آب نمکی یا سالین
منبع:سیو طب