به گزارش خبرنگار بهداشت و درمان خبرگزاری سلامت،پس از اعلام رسمی شروع همه‌گیری جهانی ویروس کرونا، سازمان بهداشت جهانی به همراه کنوانسیون اروپا و فرانسه در ماه آوریل سبدی تحت عنوان کووکس را بنیان نهاد تا با هدف دسترسی عادلانه به واکسن و پایان بخشیدن به بحران جهانی تا پایان سال 2021 دو میلیارد دوز واکسن تولید شده توسط شرکت‌های مختلف در دنیا را در اختیار کشورهای ضعیف قرار دهد. بر این اساس 170 واکسن در دست تولید است که از این میان تعدادی موفق به کسب تاییدیه سازمان بهداشت جهانی شده‌اند. کووکس به این منظور ایجاد شد که کرونا در جهان پایان یابد چراکه باقی ماندن این ویروس در هر نقطه از جهان تهدیدی برای انسان‌ها است. توجه به این نکته ضروری است که کووکس تنها با دولت‌ها کار می‌کند و حذف بخش خصوصی در این میان با توجه به محدودیت‌های ایران در جابه‌جایی‌های مالی، می‌تواند در زمینه تامین ارز برای ایران مشکل‌ساز شود. ایران از کووکس واکسن می‌خرد با توجه به آمار ارائه شده توسط کشورها، ایران نیز در رده کشورهایی قرار دارد که به شدت درگیر با کرونا هستند. بر این اساس سیماسادات لاری؛ سخنگوی ستاد مبارزه با کرونا در نشست خبری که به صورت برخط با حضور مجازی خبرنگاران برگزار شد، از خرید واکسن کرونا از کووکس خبر داد. پس از آن محمود واعظی در ماه دی از انعقاد قرارداد خرید ۱۶ میلیون و ۵۰۰ هزار دوز واکسن کووکس و توافق برای خرید چهار میلیون دوز از چین خبر داد. لاری در نشست خبری عنوان کرده بود که این مقدار واکسن جهت استفاده ده درصد از مردم ایران است و تحقیقات برای واکسن‌های ایرانی کرونا ادامه دارد. امیدها برای واکسن ایرانی اولین تزریق انسانی مرحله اول مطالعات بالینی نخستین واکسن کرونا ساخت محققان ایرانی در ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) با نام "کُوو ایران برکت" روز سه شنبه (نهم دی ماه) با حضور وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و معاون علمی و فناوری رییس جمهوری، روی داوطلبان انجام شد. پس این اقدام امروز و فردا هفت داوطلب دیگر هم واکسینه می‌شوند. از میان واکسن‌های جهانی که تاییدیه کسب کردند، امکان واردات واکسن تولید شده توسط شرکت آمریکایی و چند ملیتی «فایزر» که در سبد کووکس حضور دارد، وجود داشت. به علاوه کریم همتی؛ رئیس جمعیت هلال احمر هشتم دی به ایرنا گفت: این جمعیت به عنوان یک نهاد عام‌المنفعه و بشردوستانه ۱۵۰ هزار دوز واکسن کرونای فایزر اهدایی خیرین ایرانی خارج از کشور را با هماهنگی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی وارد ایران می‌کند.   ممنوعیت ورود واکسن‌های آمریکا و انگلیس اما رهبر معظم انقلاب روز جمعه در سخنرانی به مناسبت فرارسیدن ۱۹ دی ۱۳۵۶ سالروز قیام مردم قم، ورود واکسن آمریکایی و انگلیسی به کشور را ممنوع اعلام کردند و گفتند: آمریکایی‌ها اگر توانسته بودند واکسن تولید کنند این افتضاح کرونایی در کشورشان به‌وجود نمی‌آمد که در یک روز حدود چهار هزار نفر تلفات داشته باشند. ضمن اینکه اساساً به آنها اعتمادی نیست و گاهی این واکسن‌ها برای آزمایش بر روی ملت‌ها است. ایشان افزودند: البته با سابقه‌ای که فرانسوی‌ها در قضیه خونهای آلوده دارند، به آنها هم خوش‌بین نیستم، اما تهیه واکسن از کشورهای دیگر هیچ مشکلی ندارد. رهبر انقلاب اسلامی با تأکید بر لزوم استمرار مراقبتهای بهداشتی مردم و انجام وظایف مسئولان برای مقابله با کرونا گفتند: برخی تجربه‌های خوب، موفق و امتحان‌پس داده دارویی در زمینه کرونا وجود دارد که مسئولان هم آنها را تصدیق می‌کنند، این موارد نباید انکار شود بلکه باید مورد بررسی قرار بگیرد.   ورود چه واکسن‌هایی به ایران ممنوع شد بر این اساس ورود واکسن‌های تولید شده توسط شرکت‌های آمریکایی و انگلیسی به ایران ممنوع شد. در ادامه اشاره‌ای به لیست واکسن‌های ممنوع‌شده خواهیم داشت. pfizerbiontech تولید شرکت آمریکایی «فایزر» که با تکنیک mRNA تولید شده است. این واکسن بر روی 43 هزار و 538 داوطلب که 42 درصد آن‌ها بیماری زمینه‌ای داشتند، استفاده شده است. این واکسن در کانادا تایید و به صورت اضطراری روی مردم آمریکا امتحان شد. moderna واکسن تولید شده توسط شرکت بیوتکنولوژی مدرنا واقع در کمبریج ایالت ماساچوست است. این شرکت بر روی داروپژوهی براساس mRNA فعالیت می‌کند. این واکسن پس از تاییدیه در کانادا در آمریکا و اسرائیل تست شد. oxfordastrazenca واکسن تولید شده توسط شرکت انگلیسی آکسفورد است. تکنیک به کار رفته دراین نوع Chadox-1 است و در فاز سوم بر روی مردم بریتانیا و هندوستان امتحان شد. jhonson& jhonson که واکسن تولید شده توسط شرکت جانسون است، از جمله واکسن‌های آمریکایی است که با تکنیک Ad26 تولید شده‌اند. این شرکت واکسن کرونا را بر روی نوجوانان 12 تا 18 ساله هم امتحان کرد. از دیگر واکسنی که ورود آن به ایران ممنوع شده می‌توان به Novavax اشاره کرد. این واکسن که محصول آمریکا است در فاز سوم بر روی سه هزار نفر در آمریکا و مکزیک امتحان شد.   امکان ورود کدام واکسن‌ها به ایران وجود دارد؟ از جمله واکسن‌های باقی‌مانده در سبد کووکس که امکان ورود آن‌ها به ایران وجود دارد، می‌توان به واکسن روسی گامالیا اشاره کرد. این واکسن توسط شرکت صندوق سرمایه‌گذاری مستقیم روسیه (RDIF) تولید شده که به گزارش اسپوتنیک نیوز میزان اثربخشیِ این واکسن به بیش از ۹۵ درصد رسیده است و این افزایش اثربخشی ۴۲ روز پس از اولین تزریق بوده است. ارزیابی صورت گرفته بر اساس تزریق واکسن روی ۱۸ هزار و ۷۹۴ داوطلب ۲۸ روز پس از دریافت اولین دوز (۷ روز پس از دوز دوم) واکسن یا دارونما بدست آمده است. دیگر واکسن روسی که در سبد کووکس وجود دارد vector institut است که بر پایه پروتئین تولید شده است. از دیگر واکسن‌های موجود در کووکس سینوفارم، سینووک، سینوفارم ووهان و کانسینو است که همه این واکسن‌هادر کشور چین تولید شده‌اند. از این میان سینوفارم علاوه بر چین در بحرین و مصر امتحان شده است. تکنیک به کار رفته به جز کانسینو که AD5 است، مابقی بر اساس ویروس ضعیف یا غیرفعال شده هستند. دیگر واکسنی که امتحال ورود به ایران را دارد، واکسن تولید شده توسط شرکت هندی  با نام Bharatbiotec است. این واکسن بر پایه ویروس ضعیف شده تولید شده و در هند امتحان شده است. در مجموع امیدها برای به نتیجه رسیدن تحقیقات واکسن ایرانی وجود دارد تا بحران کرونا در کشورمان به دست دانشمندان ایرانی پایان یابد و چشم انتظار دریافت واکسن از دیگر کشورها نباشیم و در صورت واردکردن واکسن از دیگر کشورها، واکسنی وارد شود که عوارض جبران‌ناپذیر برای مردم ما نداشته باشد.   گزارش: پرستو خلعتبری