به گزارش  گروه سیاسی خبرگزاری سلامت به نقل از خانه ملت، نمایندگان در جلسه علنی امروز (سه شنبه 14 دی ماه) مجلس شورای اسلامی، با گزارش کمیسیون عمران درخصوص تحقیق و تفحص از «عملکرد شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور» با 143 رأی موافق، 57 رأی مخالف و 11 رأی ممتنع از مجموع 233 نماینده حاضر در صحن موافقت کردند.

براساس این گزارش عبدالجلال ایری سخنگوی کمیسیون عمران مجلس محورهای تحقیق و تفحص از عملکرد شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور را بدین شرح قرائت کرد:

1-علت تکرار حوادث خسارت بار اخیر بخاطر آب گرفتگی وسیع و گسترده در برخی مناطق شهری کشور و دلایل مسئولیت گریزی و پاسخگو نبودن شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور در قبال این گونه رخدادها که مشکلات و آسیب های فراوانی برای مردم به همراه داشته، چیست؟

2-علت وجود ضعف در نظارت و ارزیابی عملکرد و عدم تأثیرگذاری مناسب بر وضعیت کارکردی شرکت های آب و فاضلاب در خصوص نحوه هزینه کرد مبالغ برداشت شده از محل صندوق ذخیره ارزی و تأخیر در اجراء و اتمام پروژه های نیمه تمام نظیر آنچه که در خوزستان بر اساس ارزیابی های اخیر دیوان محاسبات کشور در گزارش صادره در این مورد قابل مشاهده می باشد و منجر به ارجاع آن به دادسرای دیوان جهت شروع رسیدگی به تخلّفات مالی و قراردادی گردیده، چیست؟

3- دلایل بروز ضعف در مطالعه، برنامه ریزی و نظارت و هماهنگی در اجرای طرح های آب و فاضلاب برای تضمین رعایت ضوابط مربوطه و عدم مسئولیت پذیری و فقدان ایفاء نقش و تأثیر در مدیریت و نظارت بر ایجاد و بهره برداری از تأسیسات آب و فاضلاب (بعنوان نمونه پروژه احداث تصفیه خانه ششم آب تهران) کدام است؟

4-علّت انفعال در افزایش بازدهی و بهره وری سرمایه و امکانات که زمینه ساز برای استفاده نامطلوب از اعتبارات دولتی و نیز حقوق عمومی شده و نیز ناکارآمدی در مدیریت صحیح سهام و سرمایه های صنعت آب و فاضلاب چیست؟

5- نحوه عملکرد ناکارآمد در نظام انتصابات در رده های مختلف مدیریتی از بخش های عملیاتی و صف گرفته تا ستادی و غیر اجرائی که ضعف و نارسائی و عقب ماندگی را در کارنامه عملکردی برخی از شرکت های آب و فاضلاب استانی به شکل غیر قابل انکاری نمایان نموده است، چگونه است؟

6- دلایل دور زدن قوه مقننه از طریق پیشنهاد، پیگیری و اجرای الحاق شرکت های آب و فاضلاب روستائی در شرکت های آب و فاضلاب شهری به اسم یکپارچه سازی و بر خلاف ماده 19 قانون اجرای سیاست های کلّی اصل 44 قانون اساسی، بدون اخذ مصوبه از مجلس شورای اسلامی کدام است؟

7- نحوه هزینه کرد وجوهی که بصورت شهر به شهر بدون حسابرسی محل مصارف آن و بصورت خاص در قالب عناوین و اَشکال مختلف مازاد بر تعرفه های رسمی و مصوّب کشوری آب بها و فاضلاب بها از طریق اخذ مصوبه از شوراهای اسلامی شهر از مردم دریافت گردیده چگونه است؟

علی خضریان گزارش کمیسیون عمران درخصوص تحقیق و تفحص از شرکت آب و فاضلاب کشور را بدین شرح قرائت کرد: همکاران و نمایندگان محترم مستحضر هستند که یکی از مهمترین زیرساخت های تشکیل دهنده توسعه پایدار در کشورمان را تأمین آب شرب و بهداشتی و تصفیه فاضلاب شهری تشکیل می دهد. بدون شک اهتمام به این مهم در عرصه هر یک از استانهای این مرز و بوم می تواند، تأثیری بسزا در ایجاد توازن جمعیتی بافت های انسانی مستقر در روستاها، شهرها و نیز کلانشهرها داشته باشد. ایجاد رفاه عمومی و ارتقای رضایتمندی شهروندان در این بخش می تواند از ارکان جلوگیری مهاجرت از روستاها به شهرها و از شهرها به کلانشهرها محسوب شده و به طور قابل ملاحظه ای از خالی شدن روستاها و ایجاد حاشیه نشینی های شهری که معضلات بی شماری را در پی دارد، جلوگیری کرده و ضمن ایجاد پایداری جمعیتی در کشور، باعث توسعه اقتصادی، امنیت کشور و کاهش هزینه های پنهان اجتماعی ناشی از فزونی حجم حاشیه نشینی و با هزینه های بهداشت و درمان ناشی از فقدان دسترسی به آب بهداشتی مناسب و یا عدم تصفیه فاضلاب شهری شود.

این مهم با توجه به اقلیم های مختلف کشور و همچنین تنوع و محدودیت منابع آبی در پهنه های مختلف کشور و از سوی دیگر تغییرات اقلیمی رخ داده، از اهمیت دو چندانی برخوردار بوده و می طلبد سیاستی یکپارچه، منسجم علمی و به دور از سعی و خطا در دستور کار دولت و دست اندرکاران مرتبط با این موضوع قرار گیرد.

همانگونه که واقفید بیش از 3 دهه است که موضوع آب و مباحث پیرامون آن از گردونه خدمات فنی و مهندسی فراتر رفته و به عنوان کالایی با ماهیت راهبردی و توان اثرگذاری بر تحولات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی و حتی نظامی خودنمایی می کند. این حساسیت مضاعف و بی سابقه که ثمره فزونی تقاضاهای مستقیم و غیرمستقیم و در عین حال کمیابی منابع آبی با کمیت و کیفیت مناسب است، سبب شده تا اهمیت و ضرورت مدیریت کارآمد آب دو چندان و چاره اندیشی برای دشواری های پیش روی آن، در سطوح محلی، ملی، منطقه ای و بین المللی مطرح شود. این تحولات عمیق، دولتها را در ادوار مختلف ناگزیر ساخته است تا برای پاسخگویی به تقاضاهای رو به ازدیاد آب، با کاستن از نقش تصدی گری و ایفای وظیفه سیاستگذاری و نظارت و توان بخش های خصوصی و تخصصی را در این عرصه به خدمت گیرند. نگاهی به تحولات رخ داده در بخش آب و فاضلاب کشور طی دهه های گذشته و ارزیابی حجم فعالیت های انجام شده و درک ظرفیت های مدیریتی، مهندسی و اقتصادی افزایش یافته در این بخش، ابعاد تحول عظیم ناشی از تشکیل شرکت های آب و فاضلاب و آثار مثبت آن را به خوبی آشکار و در معرض قضاوت و نقد قرار می دهد. کشور ما به طور طبیعی با زمینه های بروز بحران در بخش آب و فاضلاب روبرو است. کم آبی پهنه وسیعی از کشور و عدم تناسب آن با پراکندگی و رشد جمعیت در کنار گسترش لجام گسیخته شهرهای بزرگ همگی بحران های عظیم اجتماعی، بهداشتی و محیط زیستی می تواند ایجاد کند اما در پرتو اقدامات و دستاوردهای سترگ است که می توان انتظاراتی را که از شرکت های آب و فاضلاب وجود داشته و دارد به منصه ظهور رسانیده و مطالبه کرد. گستره معضل های تامین و توزیع آب شرب شهری و روستایی کشور در سال های گذشته و اخیر باعث شده است که شاهد انباشته شدن کوهی از مشکلات باشیم که اگر در وقت خود مورد چاره اندیشی قرار می گرفت، اکنون با این حجم از معضل و نارضایتی مواجه نبودیم.

بر این اساس متاسفانه شاهد آن هستیم که حجم معضلات در اقصی نقاط کشور در این امور به صورت دوره ای ظهور کرده و صنعت آب و فاضلاب کشورسالهاست علیرغم هزینه کردهایی سرسام آور در بودجه سنواتی در این بخش، نتوانسته پاسخگوی نیازهای کشور باشد. امروز از خراسان تا سیستان و بلوچستان و از سیستان و بلوچستان تا خوزستان و از خوزستان تا لرستان و آذربایجان و شهرهای کویری مرکزی درگیر مسئله و تنگناهای مرتبط با آب و فاضلاب هستند و این موضوع تا مرز تنش های اجتماعی و سیاسی و امنیتی نیز پیش رفته است. سالهاست عدم دستیابی روستاهای سیستان و بلوچستان به آب بهداشتی یکی از علتهای مهم خالی شدن روستاها از سکنه است و در خوزستان مردم به آب شرب و بهداشتی که مایه حیات است ، دسترسی ندارند. بحران فاضلاب اهواز علیرغم سرمایه گذاری های داخلی و خارجی ، تبدیل به کلافی سردرگم شده و مردم این استان درگیر تشنگی در فصل گرما و آبگرفتگی های وسیع از نوع مخرب و نیز پس زدگی های گسترده فاضلاب در زمان بارش ها هستند، محیط زیست کارون از بابت تخلیه فاضلاب به مرز نابودی رسیده است و در کردستان طعم و بوی آب شرب، طعم آرامش و آسایش را از مردمان این شهر بوده است.

درگیر شدن گسترده چاه ها به نیترات حاصل عدم تصفیه فاضلاب شهری، بسیاری از منابع آبهای زیرزمینی را از حیز انتفاع خارج کرده و کلانشهری همچون تهران در نگاهی خوشبینانه بر مرز حفط این کیفیت حرکت می کند و دارای حاشیه اطمینان چندان بالاتی در این ارتباط نیست. این در حالیست که استانداردهای آب شرب بهداشتی و فاضلاب شهری در دنیا در حال تغییر است و هر روز با چالش های بهداشتی جدیدی ناشی از توسعه علم و نیز تاثیرات اقلیمی و صنعتی و اجتماعی مواجه شده، از این رو می بایست صنعت آب و فاضلاب در کشورمان را مهیا برای تحول و تغییر بر اساس پارامترهای نوینی کرد.

افزایش بهره وری نیروی انسانی و استفاده از نیروهای کارآمد یکی از مهمترین مکانیسم های تحول در هر بخشی است که کمبود این نگاه به دور از عددسازی و به صورت عملیاتی یکی از موتورهای محرک این بخش بوده که توجه لازم به آن مبذول نشده است. برنامه ریزی به جهت اولویت بندی طرح ها و بودجه ریزی متناسب، نگاه ویژه به کیفیت و سرعت انجام پروژه ها، بحث نگهداری علمی از تاسیسات احداث شده به عنوان سرمایه ملی، جلوگیری از هدر رفت آب و توسعه و گسترش فرهنگ مصرف صحیح و استفاده از بازچرخانی پساب از محورهایی است که مع الأسف توجه کافی به آنها نیز نشده است.

با توجه به مطالب مطروحه فوق نیز بوده که تعدادی از نمایندگان محترم مجلس در راستای عمل به وظایف قانونی خود و در راستای پیگیری دغدغه ها و توصیه های مقام معظم رهبری در خصوص رفع مشکلات در بخش های مختلفی که معضلات آب و فاضلاب را نیز در بر می گیرد، طرح تحقیق و تفحص از شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور را که سکاندار صنعت آب و فاضلاب محسوب می شود مطرح نموده و تا این حرکت زمینه ای باشد برای ورود اختصاصی به مسائلی که ریشه در تخلفات و حتی ارتکاب جرائمی دارد و این روند باعث واکاوی و ورود به موضوعات و عندالاقتضاء حتی معرفی عاملان وضعیت نابسامان کنونی کشور در این عرصه و سپردن عوامل خاطی از مدیران مربوطه در وزارت نیرو گرفته تا دیگر عوامل مسئله دار در آن شرکت مادرتخصصی با شرکت های عملیانی زیرمجموعه استانی تحت راهبری آن به قانون و عدالت پس از تصویب در صحن علنی شود، کما اینکه قبلا این مطلب در کمیسیون عمران مطرح و تحقیق و تفحص از صنعت آب و فاضلاب بنا بر شرح مطالبی که فوقا عنوان شد مورد تأیید آن مجموعه به عنوان کمیسیون مربوطه قرار گرفته است، لذا این درخواست و انتظار وجود دارد طرح تحقیق و تفحص موصوف با تأیید و رأی بالای همکاران نماینده در جلسه حاضر صحن علنی مواجه گردد.

خضریان همچنین درخصوص این گزارش گفت: مشکل آب در رودخانه میاندرود و بی برنامگی وزارت نیرو و مشکلات فاضلابی که در آنجا به وجود آمده است، همچنین در استان های دیگر نیز شرایطی که رقم زده شده است، مسئولان آب و فاضلاب کشور باید پاسخگوی این وضعیت به مجلس باشند.

نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس ادامه داد: این امور باید به صورت تخصصی بررسی شود تا معلوم شود آن وام های کلانی که برای خوزستان در نظر گرفته شده بود، کجا هزینه شده است. چرا فاضلاب خوزستان چنین شرایطی دارد و چطور کودکان در سیستان و بلوچستان در شرایطی باید آب را حمل کنند که کیفیت لازم را ندارد.

وی افزود: مسئولان آب و فاضلاب کشور به جای آنکه برای حل این مشکلات اقدام کنند، به تمام هم استانی های خود سپرده اند که با نمایندگان استان خود رایزنی کرده تا این طرح رأی نیاورد! جای خجالت دارد که معاون پارلمانی آب و فاضلاب کشور به جای آنکه پاسخگوی ما باشد، در پشت صحنه در حال رایزنی برای عدم رأی آوری این گزارش است، لذا تقاضا دارم با رأی محکم به این گزارش، پاسخی به این دخالت ها بدهید.

سید غنی نظری خانقاه در جریان بررسی تقاضای تحقیق و تفحص از شرکت آب و فاضلاب کشور در تذکری به استناد بند 11 ماده 22 گفت: تمام کشور درگیر مسئله آب و آب و فاضلاب هستند، حتی در مناطق پرآب به دلیل ضعف مدیریتی مشکل آب و فاضلاب داریم، در شهرستان خلخال نیز ما شاهد هدررفت 400 میلیون مترمکعب آب هستیم که برای آن هیچ برنامه‌ای وجود ندارد.

نماینده مردم خلخال و کوثر در مجلس شورای اسلامی با بیان این سوال که مدیر آبفای کشور چند سال است که منصوب شده است، افزود: در راستای اجرای مقررات باید با هر نوع بی‌عدالت، سهل‌انگاری، عدم رعایت نظامات دولتی و ضعف در خدمت‌رسانی برخورد جدی شود تا تحقیق و تفحص‌ها به نتیجه برسد. متأسفانه دستگاه‌های دولتی آنقدر تفحص‌ها را ضعیف تلقی می‌کنند که بدون توجه به آن و نتیجه گزارش صحن به کار خود می‌پردازند در صورتی که برخورد با هر خطا و قصوری ضروری است.

وی ادامه داد: مدیران و وزرا نیز حتی برای حضور در جلسات تحقیق و تفحص وقت نمی‌گذارند بنابراین مشکل اساسی ما در نوع مدیریت است که درباره وضعیت مدیریتی آبفای کشور شاهد وضعیت فاجعه‌بار و نارضایتی کارکنان خدوم هستیم لذا با تأکید بر جدی گرفتن نتایج تحقیق و تفحص درخواست می‌کنم که شرایط به سمتی پیش رود که شاهد افزایش قدرت نظارتی مجلس باشیم و سایر دستگاه‌ها نیز بدانند که مجلس برخورد جدی خواهد کرد.

محمد باقر قالیباف  در پاسخ به تذکر این نماینده گفت: تحقیق و تفحص یک ضرورت است و از ابزارهای مهم نظارتی مجلس محسوب می‌شود. اینکه تفحص‌ها در چه زمان و در چه مجموعه و با چه نیتی انجام شود، بسیار مهم است. با بررسی اقداماتی که در دوره‌های گذشته صورت گرفته و تقاضاهایی که در شرایط فعلی مطرح شده است شاهدیم که متأسفانه نتیجه نهایی تفحص‌ها در اصلاح امور تأثیری بسیار ضعیف دارد. در صورتی که تحقیق و تفحص از مهمترین ابزار نظارتی مجلس است.

رئیس مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: توجه به آثار تحقیق و تفحص در جریان طرح و بررسی تقاضا و پس از آن که گزارش تحقیق و تفحص به مراکز قضایی ارائه می‌شود و رسیدگی و اقدامات بعدی باید انجام شود، ضروری است ما در هیأت رئیسه و همه نمایندگان در کمیسیون‌ها نیز به این موضوع توجه خواهند داشت.

سید البرز حسینی  نیز در ادامه و در اخطاری به استناد بندهای (9)، (12) و (13) اصل سوم قانون اساسی با تأکید بر اینکه موضوع آب یکی از مسائل اساسی کشور است، گفت: بسیاری از استان‌ها با چالش‌های مهمی در حوزه آب شرب مواجه هستند، به عنوان مثال در استان زنجان ورودی استان 2.5 میلیون مترمکعب، آب‌های سطحی درون استان 1.5 میلیون مترمکعب است اما حق استفاده مردم از روان آب‌های درون استان 50 میلیون مترمکعب است.

نماینده مردم خدابنده در مجلس شورای اسلامی افزود: این مسئله با کمک سران قوا باید حل و فصل شود؛ مردم باید از حق طبیعی خود استفاده کنند، چرا که حوزه صنایع نیز با مشکلات جدی مواجه شده است.

قالیباف در پاسخ به اخطار این نماینده گفت: با توجه به اینکه هیأت رئیسه نقشی در این مسئله ندارد، اخطار را وارد نمی‌دانم اما در اینکه موضوع آب از مسائل جدی کشور است، شکی نیست.