به گزارش خبرنگار فرهنگ و هنر خبرگزاری سلامت، تعزیه هنری آمیخته با داستان، نمایش و موسیقی است که مفاهیم مذهبی و سنتی را در قالبی نمایشی به مخاطب ارائه می‌دهد. این هنر ابزاری مناسب است تا به جای استفاده از سخنرانی‌ها و انتقال مستقیم مفاهیم که شاید ماندگاری چندانی هم نداشته باشد، آن را در قالبی جذاب‌تر و مخاطب‌پسندتر ارائه کنیم که به طبع تاثیرگذاری بیشتری هم خواهد داشت. اما مدتی است که این هنر ارزشمند و اصیل به فراموشی سپرده شده است. برای حفظ آن لازم است ضمن بازنگری و بروزرسانی آن با ذائقه مخاطب امروزی، تکنیک‌های آن را به نسل جدید بیاموزیم. امیرعباس باقری؛ نوجوانی است که در زمینه هنر تعزیه فعالیت می‌کند و این هنر را از پدر و پدربزرگ خود به ارث برده است. گفت‌وگویی با مادر این نوجوان داشتیم که در ادامه می‌خوانید. یعقوبی مادر امیرعباس باقری که خود پزشک و متخصص زنان است، از چگونگی علاقمند شدن پسرش به تعزیه گفت: امیرعباس ۱۴ سال دارد و از سه سالگی با اجرای نقش حضرت رقیه تعزیه‌خوانی را شروع کرده است. پدر و پدربزرگ او تعزیه‌خوان بودند و امیر عباس از کودکی به این موضوع علاقه‌مند بود. او امروز که ۱۴ سال دارد، قاسم خوانی و علی اکبر خوانی می‌کند. اخیراً هم در یک برنامه مستند تلویزیونی تحت عنوان «بربال تعزیه» به کارگردانی وحید گلستان که از شبکه دو سیما پخش شد، ایفای نقش کرده است. او در پاسخ به این سوال که آیا اجباری در تعزیه‌خوان شدن امیر عباس وجود داشت یا خیر، توضیح داد: خیر، فضای خانوادگی ما به گونه‌ای بود که امیرعباس علاقه‌مند به این موضوع شد. پدربزرگ او صدای خوبی داشت البته ۵ سال است که به رحمت خدا رفته است. اجباری در کار نبوده است و امیرعباس با علاقه مندی بسیاری پیش می‌رود. او در کنار تعزیه، کلاسهای آواز را نیز می‌گذراند تا بتواند بر آواها و سبک‌ها مسلط باشد. امیرعباس برای یادگیری دستگاه‌های موسیقی ایرانی تلاش می‌کند چون موسیقی سنتی ایرانی به نوعی در تعزیه وجود دارد. حتی در دوره‌ای موسیقی سنتی را تعزیه پابرجا نگه داشت. یعقوبی ادامه داد: به نظر من در سال‌های اخیر هنر تعزیه از حالت کاملاً سنتی خود خارج شده است و با تغییراتی که در موسیقی، آوازی که با صدای سازهای ترومپت و نی همراه می‌شود و فرم ایجاد شده، تعزیه به سمت جوان پسندتر شدن حرکت می‌کند. من فکر می‌کنم این موضوع باعث جذب بیشتر نسل جدید به این هنر شده است. شاید ده سال پیش به این میزان تنوع در این هنر وجود نداشت‌. در گذشته به این شکل بود که جوان‌هایی که وارد این رشته می‌شدند، خط به خط نسخ را یاد می‌گرفتند و مهارت خاصی کسب نمی‌کردند اما بچه‌های امروز به خصوص چند نفری را که من می‌شناسم، افرادی هستند که با موسیقی و آواز آشنایی دارند. او اظهار داشت: احساس می‌کنم هر چقدر ما مهارت بچه‌ها را در این زمینه بیشتر کنیم، جذب آن‌ها هم به این هنرها بیشتر می‌شود. شاید در گذشته خانواده‌ها چندان به فکر مهارت‌آموزی در کودکان نبودند اما امروز شرایط به گونه‌ای پیش رفته است که رقابت بیش از آن که بین بچه‌ها باشد، میان خانواده‌ها است تا چه مهارتی به فرزندشان بیاموزند. این مهارت‌آموزی‌ها گاهی به کار بچه‌ها می‌آید. یعقوبی عنوان کرد: پسر من به جز تعزیه به مداحی اصیل نیز علاقه‌مند است و تلاش می‌کنم پس از به پایان رساندن دوره‌های آواز به سمت مداحی اصیل برود البته منظور مداحی‌های جدید نیست بلکه سبک‌های قدیمی و مقتل‌خوانی را که این روزها به فراموشی سپرده شده‌اند؛ مدنظر قرار داده است. زمانی که مهارت بچه‌ها بیشتر شود، فکرشان هم باز‌تر می‌شود. او تاکید کرد: استفاده از نمایش و داستان برای انتقال مفاهیم باعث می‌شود تا آن موارد در ذهن مخاطب باقی بماند. بچه‌هایی هم که در این زمینه فعالیت می‌کنند، اطلاعات مذهبی بسیار زیادی را کسب می‌نمایند. در مستند «بربال تعذیه» امیر عباس شش تا هفت روز آفیش بود. موضوع مستند در مورد دو کودک تعزیه‌خوان بود که استاد آن‌ها مبتلا به کرونا می‌شود و آن دو کودک به دنبال استادی می‌گردند تا بتوانند تعزیه را در زمان مناسب روی صحنه ببرند. وحید گلستان؛ کارگردان بسیار خوب مستند را پیش برد و مستند خوب هم دیده شد. بسیاری از موارد اصیل مربوط به تعزیه از طریق این مستند آموزش داده شدند. وحید گلستان به عنوان کارگردان بسیار خوب توانستند از بچه‌هایی که نابازیگر بودند و فقط هنر تعزیه را بلد بودند بازی بگیرد. تلاش کردیم تا با امیرعباس هم گفت‌وگویی داشته باشیم اما او برای اجرای مراسم و علی‌اکبر‌خوانی به مراسم یادبود شهید محمدحسین حدادیان رفته بود.

در ادامه گفت‌وگویی داشتیم با امیرعباس باقری، او از نحوه علاقمند شدنش به این هنر گفت: پدر و پدربزرگ من در وادی تعزیه بودند من هم از کودکی نسبت به تعزیه‌خوانی گرایش پیدا کردم. هدفم این است که از زیر سایه ارباب باشم و نوکری کنم. خدمت به امام حسین مدال افتخاری بر گردن من است. هم سن و سالانم تشویق می‌کنند. البته برخی هم وجود دارند که تعزیه جزو سلیقه آنها نیست و علاقه‌ای به این وادی ندارند.

امیرعباس درخصوص بازخوردهایی که از مردم گرفته است، توضیح داد: ما برای اجرای مراسم به مزار شهدای گمنام تهران رفته بودیم. من نقش علی اکبر را بازی می‌کردم‌. مادر شهیدی آمد و از من خواست که برای او دعا کنم و من به او گفتم: «شما مادرشهید هستید و باید برای ما دعا کنید». با وجود این که تعزیه در سال‌های اخیر از جایگاه واقعی خود دور شده است اما مردم بسیار از این هنر استقبال کرده‌اند.

امیرعباس از هدفی که برای ادامه راه خود درنظر گرفته است، گفت: من در حال گذراندن کلاس‌های مداحی و آواز در کنار تعزیه هستم و این راه را ادامه می‌دهم و از فرصتی که امام حسین به من عنایت کرده است، استفاده خواهم کرد. سعی می‌کنم تا هر کاری که در توانم باشد، انجام دهم. من هرچه که دارم از برکت امام حسین است.

او تاکید کرد: در چند سال اخیر مراسماتی مانند تعزیه مظلوم واقع شده‌اند. از شما هم تشکر می‌کنم که از تعزیه یاد می‌کنید. تعزیه‌ای که امسال انجام می‌شود با همان کیفیت ۵۰ سال گذشته است اما ما نوآوری‌هایی هم انجام داده‌ایم تا برای نسل جدید جذابیت داشته باشد. اگر نوآوری نباشد تعزیه از بین می‌رود. افرادی وجود دارند که به این هنر لطمه می‌زنند و موسیقی‌های غربی را وارد آن می‌کنند. من نوآوری‌هایی در اجرای تعزیه علی اکبر داشتم و موسیقی و شعر را به گونه‌ای تغییر دادم که به ماهیت تعزیه لطمه نزند.

گفت‌وگو: پرستو خلعتبری