اگر به دنبال جراحی لیزر برای یک عمل زیبایی هستید، ممکن است فکر کنید شناخت انواع روش‌های لیزر پوست و کاربردهای آن‌ها مانند یادگیری یک زبان خارجی است. برای اینکه بدانید لیزر پوست چگونه انجام می‌شود و در چه مواردی می‌توان از آن استفاده کرد بهتر است کمی از اصطلاحات این زبان پزشکی را رمزگشایی کنیم.
پس از آشنایی با الفبای اولیه می‌پردازیم به اینکه لیزر پوست چه انواعی دارد و کدام لیزر برای شرایط مختلف بهتر عمل می‌کند.
لیزر پوست چیست؟
لیزرها پرتوهای بسیار متمرکز انرژی نوری هستند که برای بهبود بافت، رنگ و ظاهر پوست مورد استفاده قرار می‌گیرند و باعث سفتی و یکدستی آن می‌شوند. لیزرها در کاربردهای آرایشی از طریق فرآیندی به نام «فتوترمولیز انتخابی» کار می‌کنند. این عبارت به این معنی است که فرکانس نور را برای از بین بردن چیزی که قرار است نابود شود، تنظیم کرده و باعث اثرگذاری و همچنین ایجاد گرما (ترمو) در آن ناحیه خاص می‌شوند.
به طور کلی لایه‌برداری پوست با لیزر یک روش اثبات شده برای کمک به بهبود ظاهری آن است. به این دلیل که لیزرها می‌توانند کاربردهای زیادی داشته باشند و نحوه عملکرد آن‌ها روی پوست‌های مختلف متفاوت باشد، لازم است بدانید لیزر پوست چه اهدافی را دنبال می‌کند.
برخی از اهداف لیزر پوست عبارت‌اند از:
- می‌تواند خطوط ریز یا چین و چروک را کاهش دهد
- از بین بردن لکه‌های قهوه‌ای، قرمزی‌ها و دیگر مشکلات تغییر رنگ پوست
- تحریک کلاژن‌سازی
- از بین بردن جای جوش، آکنه یا اسکارهای جراحی
- از بین بردن موهای زائد صورت یا بدن
تعریف لیزر
لیزرها در واقع امواجی با طول موج و رنگ یکسان هستند که به طور متمرکز منتشر می‌شوند. کلمه لیزر L-A-S-E-R مخفف عبارت انگلیسی Light amplification by stimulated emission of radiatio است. به زبانی دیگر، لیزر یک منبع نور پرانرژی تک طول موجی (تک‌رنگ) است که می‌تواند به دقت متمرکز شده و نور را به یک ناحیه کوچک بتاباند.
چرا انواع مختلفی از لیزر وجود دارد؟
لیزر پوست را می‌توان به زیر شاخه‌های بسیاری از انواع لیزر و به معنای واقعی کلمه به صدها تنوع و نام تجاری تقسیم کرد.
تفاوت اصلی بین انواع لیزرها مربوط به طول موج آن‌ها است. به عبارت دیگر، طول موج‌های مختلف لیزر (رنگ‌های نور) مسائل پوستی مختلف را هدف قرار می‌دهد. بنابراین، برای درمان انواع نگرانی‌های پوستی به انواع لیزرها نیاز است. در ادامه دو نوع اصلی لیزر پوست را معرفی می‌کنیم و به مقایسه کاربردهای آن‌ها می‌پردازیم.
با انواع لیزرهای Ablative و Non-Ablative آشنا شوید
دو نوع اصلی لیزر که برای اهداف زیبایی و لیزر پوست استفاده می‌شوند، شامل انواع ساینده (سوزاننده) و غیرساینده (غیرسوزاننده) هستند.
در لیزرهای ساینده (Ablative)، لایه‌های بالایی پوست آسیب‌دیده را برای دسترسی بهتر، تبخیر می‌کنند. از طرف دیگر لیزرهای غیرساینده (Non-Ablative) بدون برداشتن یا آسیب رساندن به لایه‌های بالایی، عملکرد موثرتری را در عمق بیشتری از پوست پیگیری می‌کنند.
با اینکه لیزرهای ساینده، دوره نقاهت نسبتا طولانی‌ای دارند، نوع اثرگذاری لیزرهای غیرساینده باعث شده تا عملا نیازی به ریکاوری بعد از انجام این عمل‌ها وجود نداشته باشد.
لیزرهای ابلیتیو یا سوزاننده
لیزرهای ابلیتیو لایه‌های بیرونی پوست را از بین می‌برند و پوست جدید را برای بهبودی تحریک می‌کنند. البته این لایه‌برداری تحت نظارت پزشک انجام می‌شود و آسیبی به پوست نمیرساند. جراح زیبایی با توجه به نوع پوست، اهداف و ماهیت مشکلی که به درمان نیاز دارد، بهترین روند درمانی را برنامه‌ریزی خواهد کرد.
عمق نفوذ لیزرها به طول موج نور بستگی دارد. بعد از لایه‌برداری، پوست شروع به ساخت بافت جدید می‌کند و التیام و ترمیم آن حدود دو هفته طول خواهد کشید. ممکن است در این مدت پوست شما کمی قرمز شود. این قرمزی بعد از درمان، در طول دوره نقاهت و حتی برای چند هفته پس از آن نیز ممکن است باقی بماند.
امروزه جراحان زیبایی از این نوع لیزرها استفاده می‌کنند و با برداشتن بخشی از پوست ناحیه درمان، به لیزر اجازه می‌دهند تا به طور ایمن به لایه‌های عمیق‌تر پوست نفوذ کند. همین موضوع باعث می‌شود که نتایج چشمگیرتری با حداقل زمان از کار افتادگی به دست بیاید.
لیزرهای غیرابلیتیو یا غیرسوزاننده (نان‌ابلیتیو)
این‌گونه از لیزرها آسیبی به سطح پوست نمی‌زنند و فقط پوست را برای ساخت کلاژن‌های جدید تحریک می‌کنند. در واقع لیزرهای غیرابلیتیو با گرم کردن پوست در زیر سطح کار می‌کنند و باعث افزایش ساخت کلاژن می‌شوند. تحریک کلاژنی در لیزر پوست به صورت غیرابلیتیو، استحکام، سفتی، حالت و رنگ طبیعی پوست را برمی‌گرداند. معمولا لیزر پوست برای جای جوش را با انواع لیزرهای غیرسوزاننده انجام می‌دهند.
با اینکه این درمان‌های جوان‌سازی، نسبت به لیزرهای سوزاننده تدریجی‌تر عمل می‌کنند، اما معمولا نیازی به استراحت نداشته و نتایج ماندگارتری نیز در ظاهر افراد به جا خواهند گذاشت.
ممکن است چندین ماه طول بکشد تا اثرات کامل بازسازی سلول‌ها و کلاژن‌سازی پوست مشخص شوند. بهبودی کامل عوارض درمان که با صورتی و حساس شدن پوست همراه است، احتمالا چند هفته زمان می‌برد. با این حال توجه داشته باشید که شرایط برای هر بیمار متفاوت است.
به چه مشکلات پوستی می‌خواهید رسیدگی کنید و به چه نتایجی امیدوار هستید؟
این مهم‌ترین سوالی است که برای تصمیم‌گیری در مورد درمان‌های لیزری برای بازسازی پوست باید به آن پاسخ دهید. با این حال دانستن نکاتی کلی در مورد لیزر پوست می‌تواند به شما کمک کند تا این روش درمانی را بهتر بشناسید.
در ادامه به ۸ نکته مهم در مورد لیزر پوست می‌پردازیم.
۱. چه زمانی باید لایه‌برداری پوست با لیزر را انجام داد؟
همین ابتدا بدانید که پاییز را «فصل لیزر» می‌نامند. از آنجایی که پوست لیزر شده تا یک سال پس از انجام برخی روش‌ها، نسبت به قرار گرفتن در معرض نور خورشید حساس است، محافظت از آن در برابر تابش مستقیم ضروری است. بسیاری از جراحان زیبایی توصیه می‌کنند که لایه‌برداری پوست به علت کوتاه بودن روزها، در پاییز یا زمستان انجام گیرد.
صرف نظر از اینکه در چه فصلی از سال لیزر را انجام می‌دهید، باید به صورت روزانه از کرم ضدآفتاب با SPF 30 یا بالاتر استفاده کرده و فراموش نکنید که در صورت نیاز، آن را تجدید کنید.
استفاده از ضدآفتاب‌ها پس از لیزردرمانی نه تنها برای رسیدن به بهترین نتیجه مفید است، بلکه از پیری زودرس جلوگیری کرده و می‌تواند مانع از ابتلا به سرطان پوست شود.
۲. درمان با لیزر می‌تواند با درد یا بدون درد انجام شود
معمولا برای توصیف احساسی که هنگام لیزردرمانی به مراجع دست می‌دهد، از مقایسه آن با ضربه‌های وارد شده به پوست توسط یک باند لاستیکی مثال می‌زنند.
بیماران و پزشکان معمولا احساسی را که در طول لیزردرمانی احساس می‌شود را با وارد آمدن ضربه توسط یک باند لاستیکی روی پوست مقایسه می‌کنند. با این حال، احساس بازسازی پوست با لیزر، به عمق، ناحیه درمان و تحمل فرد برای درد بستگی دارد.
در برخی از درمان‌های لیزری ساینده عمیق‌تر -جایی که برخی از لایه‌های بیرونی پوست برداشته می‌شوند- ممکن است برای قابل تحمل کردن درد، به تزریق بی‌حسی موضعی یا آرام‌بخش داخل وریدی نیاز باشد. در اینجا می‌توان اشاره کرد که لیزرهای CO2 و لیزرهای اربیوم YAG از انواع لیزرهای ساینده یا ابلیتیو هستند.
از طرف دیگر برخی از درمان‌های لیزری غیرابلیتیو -جایی که لیزر بدون برداشتن لایه‌های بالایی از پوست عبور می‌کند- با درد کم یا بدون درد هستند و یک کرم بی‌حسی موضعی برای تحمل آن‌ها کافی است. لیزرهای غیرابلیتیو شامل لیزرهای رنگی پالسی، ND: Yag و لیزر الکساندرایت هستند.
در واقع پس از انجام لیزر غیرابلیتیو، درجاتی از حساسیت در ناحیه درمان قابل انتظار است. همچنین ممکن است ارائه‌دهنده خدمات بهداشتی شما در صورت لزوم انواع راه‌های ایمن را برای کنترل ناراحتی پس از لیزر پوست توصیه کند که باید به طور دقیق انجام شوند.
۳.داشتن پوست تیره‌تر لزوما مانع از انجام لیزر نمی‌شود
یک تصور غلط رایج این است که لایه‌برداری با لیزر فقط برای پوست‌های روشن بی‌خطر است و لیزر پوست تیره ممکن نیست. البته این درست است که لیزرهای خاص، خطر بیشتری برای آسیب سلولی یا تغییر رنگ در پوست تیره‌تر ایجاد می‌کنند، اما همچنان گزینه‌های ایمن و موثری برای لایه‌برداری آن‌ها وجود دارد.
برای پوست‌های با رنگ‌های روشن‌تر آمریکایی-آفریقایی‌تبار، اسپانیایی‌تبار یا آسیایی، لایه‌برداری با لیزر اربیوم معمولا می‌تواند گزینه خوبی باشد که خطر کمتری برای تغییر رنگ دارد. بیمارانی که پوست سیاه یا قهوه‌ای تیره‌تری دارند، ممکن است نیاز داشته باشند که سایر گزینه‌های بازسازی پوست -مانند درمان‌های فرکانس رادیویی یا میکرونیدلینگ- را در نظر بگیرند.
بهترین راه برای اطمینان از ایمن و موثر بودن لیزر برای نوع پوست شما این است که با ارائه‌دهنده بهداشتی خود مشورت کنید. آموزش و دانش گسترده و همچنین تجربه کار با بیماران متفاوت -که باعث شناختن انواع پوست‌های تیره‌تر می‌شود- می‌تواند در انتخاب روش درمانی به شما کمک کند.
۴. اینکه چه کسی لیزر پوست را انجام دهد در نتیجه آن موثر است
لایه‌برداری با لیزر راهی مطمئن برای بهبود چشمگیر ظاهر پوست است به شرطی که توسط یک متخصص آموزش‌دیده و بادانش انجام شود. توجه داشته باشید که لیزر پوست در صورتی که فردی غیرمتخصص آن را انجام دهد، می‌تواند بی‌اثر و حتی خطرناک باشد.
بنابراین برای تصمیم‌گیری در مورد متخصص لیزر پوست خود، بر اساس آموزش، تجربه و صلاحیت افراد اقدام کنید. در بسیاری موارد قیمت‌های پایین یا تبلیغات گسترده می‌توانند شما را از بهترین انتخاب دور کنند.
۵. برخی داروها یا شرایط خاص بر نحوه واکنش پوست به لیزر درمانی تاثیر می‌گذارند
همیشه در مورد سابقه پزشکی خود و هر دارو یا مکملی که مصرف می‌کنید با ارائه‌دهنده خدمات پزشکی و درمانی خود صادق باشید. به عنوان مثال، اگر مستعد ابتلا به تبخال یا تاول‌های تب هستید، لیزر درمانی ممکن است باعث ایجاد جوش شود. داروهای ضد آکنه که حاوی ایزوترتینوئین -مانند آکوتان- هستند نیز ممکن است روند درمان را مختل کرده یا منجر به اسکار روی پوست شوند. همچنین برخی داروهای بدون نسخه مانند آسپرین، خطر خونریزی بعد از لیزر پوست را افزایش می‌دهند.
دیابت و سایر بیماری‌های مزمن نیز می‌توانند بر ایمنی و نتایج درمان با لیزر تاثیر بگذارند. همچنین باید حداقل دو هفته قبل و بعد از لیزر درمانی سیگار را ترک کنید تا از عوارض ناشی از درمان جلوگیری کرده و شانس رسیدن به بهترین نتیجه را برای بدن خود فراهم کنید.
توجه: برخی از داروهای بدون نسخه مانند آسپرین می‌توانند خطر خونریزی بعد از عمل را افزایش دهند. سایر داروها نیز می‌توانند روند درمان را مختل کرده یا باعث ایجاد اسکار پس از لیزر درمانی شوند.
۶. لیزرهای مختلف برای انواع پوست و مشکلات آن‌ها بهینه شده‌اند
با اینکه شاید از پیچیدگی‌های مرتبط با انواع لیزر پوست، دچار سردرگرمی شده باشید، اما لازم به یادآوری است که دلیل وجود گزینه‌های مختلف، این حقیقت است که هیچ لیزری نمی‌تواند همه بیماران و تمام مشکلات پوستی را درمان کند.
در ادامه با چند نوع از انواع لیزر که احتمالا اسامی آن‌ها را شنیده‌اید، آشنا می‌شوید:
لیزرهای CO2
لیزرهای CO2 عموما از انواع لیزرهای ساینده یا سوزاننده هستند که برای درمان اسکار، زگیل، چین و چروک و سایر عیوب پوستی عمیق‌تر استفاده می‌شوند. این نوع لیزر خاصیت لایه‌برداری داشته، لایه‌ای نازک از سطح پوست بر می‌دارد و برای التیام و ترمیم به حداقل دو هفته زمان نیاز دارد.
لیزرهای اربیوم (Er: YAG)
لیزرهای اربیوم می‌توانند از نوع لیزرهای ساینده یا غیرساینده باشند. این نوع درمان لیزری می‌تواند در لایه‌برداری و بازسازی کلاژن پوست موثر باشد. همین موضوع لیزرهای اربیوم را به گزینه‌های محبوبی برای درمان خطوط ریز، آکنه، چین و چروک، شلی پوست، ضایعات عروقی و لکه‌های پیری تبدیل کرده است.
لیزرهای رنگی پالسی (Pulsed-Dye lasers)
لیزرهای رنگی پالسی (PDL) معمولا از انواع لیزرهای غیرساینده هستند که با ایجاد گرما در پوست، باعث تحریک کلاژن‌سازی و جذب رنگدانه‌ها می‌شوند. این روش برای کاهش قرمزی، جای جوش، هایپرپیگمانتاسیون، مویرگ‌های شکسته و روزاسه به کار می‌رود.
لیزرهای فرکشنال (Fractional Lasers)
لیزرهای فرکشنال، انرژی لیزر را به هزاران پرتو ریز تجزیه می‌کنند. در این روش با متمرکز شدن و اثرگذاری روی بخشی از پوست که به درمان نیاز دارد، روند بهبود را ساده‌تر کرده و باعث کاهش زمان ریکاوری می‌شوند.
لیزر فرکشنال می‌تواند از نوع ساینده یا غیرساینده بوده و برای درمان مجموعه لک‌های مرتبط با افزایش سن به کار گرفته شود.
پالس نوری شدید (IPL)
درمان‌های IPL از نظر فنی لیزر نیستند اما در موارد مشابهی از آن‌ها استفاده می‌شود. نگرانی‌هایی مانند آسیب‌های ناشی از نور خورشید، ضایعات عروقی، آکنه، روزاسه و هایپرپیگمانتاسیون را می‌توان علاوه بر لیزردرمانی، به کمک IPL نیز درمان کرد. همچنین برای رفع موهای زائد از این تکنولوژی استفاده می‌شود.
هرچند که آی پی ال و لیزر، هر دو از اشعههای نور برای هدف‌گیری ملانین‌های پوست و مو استفاده می‌کنند، اما در حقیقت تکنولوژی‌های متفاوتی در آن‌ها به کار رفته است. IPL از تمامی طیف‌های پرتوی نور استفاده می‌کند؛ در حالی که لیزر تنها با یک طول موج مشخص و بسیار هدفمندتر عمل می‌کند.
۷. لیزر پوست را با درمان‌های دیگر ترکیب کنید
با اینکه در برخی از موارد با لیزر پوست می‌توان نگرانی‌های بیمار را برطرف کرد، اما اکثر لیزرهای غیرابلیتیو برای رسیدن به بهترین نتیجه، نیاز به مجموعه‌ای از درمان‌ها دارند. پس از تکمیل سری درمان، نتایج به دست آمده برای زمان طولانی‌ری باقی می‌مانند.
۸. با توجه به نوع لیزر پوستی که انجام می‌دهید ممکن است به استراحت نیاز داشته باشید
با اینکه درمان‌های لیزری به طور کلی غیرجراحی محسوب می‌شوند، اما در برخی موارد استراحت بعد از درمان ضروری است. با توجه به نوع لیزر پوست و همچنین میزان سلامتی و شرایط بهبودی فرد، زمان ریکاوری درمان با لیزر متفاوت است. بنابراین برای اینکه بدانید عوارض لیزر پوست صورت چیست باید بدانید که این موضوع بستگی به نوع درمان شما دارد.
لیزرهای غیرابلیتیو معمولا نیازی به استراحت و مراقبت بعد از درمان ندارند. اما از طرفی دیگر، لیزرهای ابلیتیو می‌توانند بسته به عمق اثرگذاری، یک فرآیند بهبودی کامل پوست را برای مدت دو تا سه هفته طلب کنند. در واقع برای مشخص شدن نتایج نهایی لیزر پوست در این موارد، باید چند هفته صبر کنید.
البته این به آن معنا نیست که باید یک ماه در خانه بمانید، بلکه به این معنی است که باید برای مراقبت از پوست خود -که در این مدت با نازکی، خامی، قرمزی و پوسته‌پوسته شدن همراه است- آگاه و صبور باشید.
وضعیت پوست بعد از درمان با لیزر ممکن است، حضور در موقعیت‌های اجتماعی خاص را سخت کند. همچنین برای پیشگیری از عفونت باید فعالیت‌های خود را اصلاح کرده و از حضور در موقعیت‌هایی که امکان انتقال آلودگی دارند -مانند شنا، باشگاه ورزشی و… اجتناب کنید.
خلاصه
لیزر پوست می‌تواند با کاهش چین و چروک، لکه‌های پیری، اسکارها، جای جوش و سایر لک‌های پوستی به یکدستی و بهبودی ظاهر کمک کند. برای انتخاب روش مناسب لیزر پوست خود، باید روی اهداف فردی خودتان تمرکز کنید. باید بدانید به چه مشکلات پوستی می‌خواهید رسیدگی کنید و انتظار چه نتایجی دارید؟ با این حال، خبر خوب این است که شما مجبور نیستید خودتان این انتخاب سخت را انجام دهید. یک متخصص زیبایی با تجربه که در زمینه بازسازی و لایه‌برداری پوست با لیزر آموزش دیده باشد، بهترین روش درمانی را برای لیزر پوست به شما توصیه خواهد کرد.
منبع:سیو طب