مینا افسریان: به گزارش خبرنگار بهداشت و درمان خبرگزاری سلامت؛ قوز قرنیه یا کراتوکونوس یک بیماری و یک پدیده غیر التهابی قرنیه چشم است. این بیماری معمولاً در سنین نوجوانی یا اوایل دهه سوم زندگی بروز می‌کند. در این بیماری قرنیه نازک شده و شکل آن تغییر می‌کند.
پزشکان هنوز علت اصلی ابتلای افراد به بیماری قوز قرنیه را نمی‌توانند مشخص کنند اما این بیماری می‌تواند در یک یا در هر دو چشم به وجود آید.
فاطمه علیپور فوق تخصص قرنیه و لنزهای تماسی و رئیس درمانگاه لنز و اپتیک بیمارستان فارابی در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری سلامت با اشاره به بیماری قوز قرنیه، اظهار داشت: قوز قرنیه یک بیماری ساختاری غیر التهابی اما پیش رونده است و سن شروع این بیماری معمولا در دهه دوم زندگی است.
وی افزود: معمولاً در سن ۳۰ سالگی پیشرفت این بیماری متوقف می‌شود اما در موارد غیر عادی ابتلای افراد به قوز قرنیه در سنین پایین‌تر هم گزارش شده که در بسیاری از مواقع با بیماری‌های دیگری مانند بیماری روماتولوژیک کودکان همراهی دارد.
فشار بر چشم
این فوق تخصص قرنیه و لنزهای تماسی با تاکید بر این موضوع که در سنین بالاتر ممکن است بیماری‌های دیگری در تشخیص افتراقی قرار گیرد، گفت: قوز قرنیه بیماری است که ساختار و بافت قرنیه استحکام کمتری نسبت به حالت عادی دارد و به مرور زمان در مقابل فشار داخل چشم و یا فشارهایی مانند خارش یا مالیدن چشم حالتی پیدا می‌کند که شکل غیر طبیعی است.
علیپور ادامه داد: در این بیماری قرنیه به جای داشتن شکل گنبدی مانند، شکل مخروطی پیدا می‌کند و نتیجه آن از نظر بینایی ایجاد یک عیوب انکساری از نوع نزدیک بینی و آستیگمات نامنظم است.
وی تاکید کرد: در مراحل اولیه ممکن است قوز قرنیه هیچ علائم جدی نداشته باشد و فقط در حین بررسی تعیین شماره عینک، چشم پزشک متوجه قوز قرنیه شود و با تصویربرداری تکمیلی تشخیص را تایید کند. یعنی یک عیب انکساری ساده که با عینک هم قابل اصلاح است.
رئیس درمانگاه لنز و اپتیک بیمارستان فارابی اضافه کرد: اما در موارد پیشرفته‌تر دید این افراد با عینک هم کامل نمی‌شود و برای اصلاح دید احتیاج به وسایل کمک بینایی دیگری مانند لنزهای سخت پیدا می‌کنند.
جراحی‌های رینگ
علیپور اشاره کرد: در مراحل پیشرفته تر هم ممکن است دید این افراد حتی با لنز هم خوب نشود و حتی احتیاج به پیوند قرنیه پیدا کنند. در این حین افرادی که لنز سخت برای آنها فیت نمی‌شود و یا غیرقابل تحمل است می‌توان اقداماتی مانند جراحی‌های رینگ داخل قرنیه هم انجام داد.
وی بیان داشت: نکته مهم اینکه اگر بیماری به خود واگذار شود سیر طبیعی آن پیشرفت تدریجی است به همین دلیل غیر از بحث کنترل مشکل بینایی افراد و استفاده از روش مناسبی که دید خوب به بیمار بدهد، می‌توانیم در همان مراحل اولیه این بیماری را تشخیص و مانع پیشرفت آن شویم.
این فوق تخصص قرنیه و لنزهای تماسی با بیان اینکه در حال حاضر جراحی کراس لینکینگ قرنیه یا اشعه تراپی در تمام دنیا پذیرفته شده و برای پیشگیری از پیشرفت قوز قرنیه انجام می‌شود، گفت: این جراحی با اشعه ماوراء بنفش از جنس یو وی ای و با کمک قطره‌های تکمیلی که قرنیه را حساس تر می‌کند، انجام و در نتیجه این عمل جنس قرنیه محکم‌تر می‌شود. این عمل برای جلوگیری از پیشرفت قوز قرنیه انجام می‌شود و هدف آن اصلاح دید یا برداشتن عینک نیست به همین دلیل برای کسانی که در مراحل اولیه یا متوسط بیماری هستند، مناسب است.
قوز قرنیه را جدی بگیرید
علیپور بیان کرد: با این جراحی احتمال پیشرفت بیماری به سمتی که افراد نیازمند پیوند قرنیه باشند، کمتر خواهد شد. لازم است که افراد مسئله قوز قرنیه را جدی بگیرند.
وی با اشاره به اینکه شیوع قوز قرنیه در نقاط مختلف دنیا متفاوت است، تصریح کرد: متاسفانه در کشور ما این بیماری شیوع بالایی دارد. اگرچه شیوه توارث ژنتیکی خاصی برای این بیماری مشخص نشده اما در خانواده‌هایی که افراد مبتلا هستند، ریسک ابتلا بیشتر است. به عبارت دیگر گرچه این بیماری زمینه ژنتیکی دارد اما هنوز ژن‌های مشخص و قطعی برای آن در نظر گرفته نشده بنابراین نمی‌توانیم بگوییم که اگر والدین به این بیماری مبتلا باشند حتما فرزندان هم مبتلا خواهند شد.
این فوق تخصص قرنیه و لنزهای تماسی اضافه کرد: خانواده‌ها در صورت داشتن فرد مبتلا اگر فرزندی دارند که در سنین نزدیک به بلوغ دچار تغییر ناگهانی چشم شده حتما باید با توجه به سابقه خانوادگی سلامتی چشم پیگیری شود.
علائم اولیه قوز قرنیه
وی با اشاره به علائم اولیه این بیماری بیان داشت: در مراحل اولیه قوز قرنیه علامت خاصی ندارد اما اگر فردی دچار تغییر ناگهانی شماره چشم به خصوص آستیگمات پیش رونده شود به بروز قوز قرنیه شک پیدا می‌کنیم. در معاینه علائمی وجود دارد که ابتلا بیمار به قوز قرنیه را نشان می‌دهد. حتی موارد ابتدایی این بیماری هم با تصویربرداری‌هایی که از قرنیه انجام می‌شود قابل تشخیص است.
علیپور اظهار کرد: خانواده‌ها می‌توانند با تست‌های بینایی یا آزمون‌های غربالگری که توسط چشم پزشک انجام می‌شود از کوچک‌ترین مشکل مطلع شوند. چشم پزشک در صورت دیدن علائم قوز قرنیه تصویربرداری‌هایی روی فرد انجام می‌دهد تا مراحل تشخیص را تکمیل کند.
دوبینی دو چشمی از علائم قوز قرنیه نیست
وی با اشاره به مهمترین علائم قوز قرنیه افزود: دوبینی از علائم قوز قرنیه نیست، دوبینی معمولا اختلال هماهنگی بین دو چشم و به نوعی عارضه انحراف چشم است اما قوز قرنیه معمولاً یک بیماری دو طرفه است.
این فوق تخصص قرنیه و لنزهای تماسی تاکید کرد: اگر فرد متوجه شود که در یک یا هر دو چشم ، تصویر کیفیت خوبی ندارد و دچار حاشیه دیدن یا به نوعی پخش نور شده می‌تواند علامت قوز قرنیه باشد. این حالت ممکن است که تعبیر به دوبینی تک چشمی شود یعنی حتی وقتی یکی از چشم‌ها بسته باشد باز هم حالت حاشیه دار دیدن تصاویر وجود دارد.
علیپور با تاکید بر این موضوع که خارش بیش از اندازه چشم باعث قوز قرنیه می‌شود، گفت: خارش چشم جزو عوامل خطر شناخته شده بیماری قوز قرنیه است و این بیماری همراهی جدی با حساسیت‌های بهاری دارد اما هنوز رابطه علت و معلولی این دو به طور کامل مشخص نشده است.
رابطه خاراندن چشم با قوز قرنیه
وی ادامه داد: افرادی که به هر علتی چشم‌های خود را می‌خارانند بیشتر به قوز قرنیه مبتلا می‌شوند. رابطه خاراندن چشم با قوز قرنیه اثبات شده است و به همین دلیل دست زدن و خارش چشم به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود.
رئیس درمانگاه لنز و اپتیک بیمارستان فارابی تاکید کرد: اگر فردی علائم حساسیت دارد باید با مراجعه به چشم پزشک نسبت به درمان خود اقدام کند. قبل از مراجعه به پزشک هم می‌تواند چشمان خود را با آب سرد شستشو دهد و یا از قطره‌های اشک مصنوعی برای شستن چشم استفاده کند.
علیپور در ادامه در پاسخ به این سوال که آیا بیمارانی که قوز قرنیه را عمل کراس لینکینگ می‌کنند آیا مجدد به این بیماری مبتلا می‌شوند یا خیر، گفت: عمل‌های قوز قرنیه هیچ کدام درمان صد در صدی نیستند و در واقع زمانی که عمل اشعه یا تقویت قرنیه صورت می‌گیرد فقط برای توقف یا کندتر کردن سیر پیشرفت بیماری است.
وی اضافه کرد: ممکن است در بعضی از افراد به صورت مختصر هم باعث بهتر شدن دید شود اما هدف از عمل‌های جراحی این است که قرنیه نسبت به پیشرفت بیماری استعداد کمتری داشته باشد و در همان مرحله اولیه متوقف شود.
این فوق تخصص قرنیه و لنزهای تماسی بیان کرد: سایر عمل‌هایی که روی افراد مبتلا به قوز قرنیه انجام می‌شود به منظور کمک به بهبود بینایی است، شایع ترین عمل، رینگ‌های داخل چشمی است که برای کاهش عیب انکساری استفاده می‌شود. این عمل بیماری قوز قرنیه را درمان نمی‌کند و فقط برای داشتن دید بهتر انجام می‌شود.
علیپور با اشاره به عمل پیوند قرنیه گفت: در این عمل، قرنیه ای به جای قرنیه بیمار پیوند داده می‌شود که نیاز به مراقبت‌هایی دارد. این عمل نامنظمی‌هایی در چشم ایجاد می‌کند به همین دلیل نمی‌توانیم بگوییم با پیوند قرنیه هم یک چشم خوب و کاملا سالم خواهیم داشت.
وی تاکید کرد: یک فرد برای اینکه دید عملکردی و کیفیت زندگی خوبی داشته باشد حتما باید نسبت به درمان خود در زمان اولیه اقدام کند.
قوز قرنیه باعث نابینایی نمی‌شود
این فوق تخصص قرنیه و لنزهای تماسی با اشاره به اینکه قوز قرنیه باعث کوری می‌شود یا خیر، بیان کرد: قوز قرنیه کوری به معنی نابینایی به دنبال ندارد اما جراحی‌ها می‌توانند عوارضی برای بیمار به همراه داشته باشند و اگر فردی در حین عمل مبتلا به عوارضی مانند عفونت و خونریزی شدید شد احتمال اینکه به نابینایی دچار شود، وجود دارد گرچه این احتمال بسیار بسیار کوچک است.
بر اساس تحقیقات انجام شده در دنیا، قوز قرنیه بیماری نسبتاً شایعی است که در تمام نژادها و در هر دو جنس دیده می‌شود. سابقه خانوادگی در ۶ تا ۱۰ درصد مبتلایان وجود دارد به همین منظور خانواده‌ها باید بیماری قوز قرنیه را بسیار جدی بگیرند.