دکتر محمدجعفر فرهوش فوق تخصص گوارش و کبد در گفت‌وگو با خبرنگار بهداشت و درمان خبرگزاری سلامت با اشاره به علت اصلی کبد چرب و خطراتی که برای انسان دارد، اظهار داشت: کبد چرب بیماری است که امروزه به علت چاقی، اضافه وزن، عدم تحرک و زندگی ماشینی در بسیاری از کشورهای پیشرفته و صنعتی رو به افزایش است.

سندروم متابولیک

وی افزود: کبد چرب مجموعه‌ای از بیماری‌ها مانند چاقی، اضافه وزن، قند بالا، فشار خون، افزایش اسید اوریک و تجمع چربی در کبد را شامل می‌شود که به آن سندروم متابولیک می‌گوییم. این مجموعه هم ژنتیکی است و هم می‌تواند از طریق لایف استایل یا همان سبک زندگی به وجود آید.

این استاديار بخش گوارش بيمارستان امام خمينی ادامه داد: این مجموعه باعث می‌شود که چربی در سلول‌های کبد انباشته و به تدریج باعث از بین رفتن کبد شود.

فرهوش بیان داشت: اگر چربی در سلول‌های کبدی بیشتر از حد مجاز افزایش پیدا کند به تدریج سلول‌های کبدی از چربی انباشته می‌شود و ممکن است به مرحله‌ای برسد که ذرات چربی در کبد بزرگ شوند.

اشباع چربی در کبد

وی اضافه کرد: در بسیاری از مواقع چاقی افراد باعث می‌شود که چربی در فضای سلول‌های کبدی اشباع شود. گاهی در ۱۰ تا ۲۰ درصد از موارد این تجمع چربی‌ها باعث بزرگ شدن سلول‌های کبدی و  بالونی شدن آن و اختلال در متابولیسم در سلول‌های کبدی می‌شوند.

این فوق تخصص گوارش با بیان اینکه با بزرگ شدن سلول‌های کبدی کنترل متابولیسم کبد از دست می‌رود، گفت: گاهی انباشته شدن چربی در کبد باعث مرگ سلول‌های کبدی می‌شود.

ضررهای مصرف الکل برای کبد

فرهوش در ادامه با اشاره به اینکه مصرف الکل هم باعث از بین رفتن سلول‌های کبدی می‌شود، بیان داشت: چربی‌های انباشته شده در کبد آسیب شدید به کبد وارد می‌کند. زمانی که سلول‌ها از چربی پر شدن به مرور زمان فعالیت خود را از دست می‌دهند و گاهی به طور کامل از بین می‌روند. با از بین رفتن سلول‌های کبدی یک نوع هپاتیت الکلی به وجود می‌آید.

هپاتیت الکی

وی با تاکید بر اینکه هپاتیت الکی می‌تواند با دیابت به خصوص دیابت نوع ۲ و چربی خون همراه باشد، افزود: در واقع مکانیسم اصلی این بیماری افزایش وزن و تجمع کالری اضافی در بدن است.

عضو مركز تحقيقات گوارش دانشگاه علوم پزشكی تهران در ادامه با بیان اینکه کبد محل ذخیره کالری در بدن است، گفت: در حالت عادی کبد برای مواقع ضروری، گلیکوژن و مقدار کمی چربی را در خود انباشته می‌کند اما اگر این انباشتگی بیشتر از حد مورد نیاز بدن باشد به مرور باعث آسیب و صدمه به کبد می‌شود.

فرهوش ادامه داد: ممکن است آنزیم‌های سلول‌هایی که تخریب می‌شوند وارد سرم خون شوند و آنزیم‌های بدن را بالا ببرند. یعنی افزایش چربی یک نوع هپاتیت شبیه هپاتیت الکلی ایجاد می‌کند اما به خاطر اینکه در اثر مصرف الکل نیست به آن کبد هپاتیت ناشی از کبد چرب غیر الکلی گفته می‌شود.

بیماری سیروز کبدی

وی اضافه کرد: در 10تا 15 درصد موارد این بیماری می‌تواند منجر به بیماری سیروز و یا از کار افتادن کامل کبد شود. با افزایش اضافه وزن و چاقی و کاهش پیاده روی، تحرک و ورزش در جوامع صنعتی و پیشرفته شاهد افزایش تعداد مبتلایان به کبد چرب و بیماری سیروز کبدی خواهیم بود.

این فوق تخصص گوارش و کبد تصریح کرد: از این 15 درصد ممکن است تعدادی هم مجبور به عمل پیوند کبد شوند. کبد چرب غیر الکلی درمان خاص ندارد و درمان آن رژیم غذایی، کاهش وزن و افزایش فعالیت‌های بدنی است.

راهکار از بین بردن کبد چرب

به گفته فرهوش داروهای شیمیایی و یا گیاهی که بسیاری از مردم برای از بین بردن کبد چرب غیر الکی استفاده می‌کنند بیشتر جنبه تجاری دارد و هیچ‌ کدام اثر مفیدی ندارد. تنها راه از بین بردن این بیماری کم کردن غذاهای پرکالری مثل نوشابه‌ها، مواد قندی و کربوهیدرات‌ها است.

وی اظهار داشت: افراد پشت میز نشین به خاطر عدم تحرک پذیری معمولا تمایلی به فعالیت بدنی ندارند به همین خاطر دچار کبد چرب، فشار خون بالا، مشکلات قلبی و عروقی، مفصلی، زانو درد و ... می‌شوند.

هشدار سازمان بهداشت جهانی

این فوق تخصص گوارش و کبد یادآور شد: بر اساس گزارشات سازمان بهداشت جهانی تا سال ۲۰۳۰ بیشترین علتی که نیازمند پیوند کبد است؛ کبد چرب غیر الکی است. در حال حاضر هپاتیت B،C و هپاتیت الکی بیشترین دلیل پیوند کبد در جهان است.

فرهوش تاکید کرد: باید مسوولان بهداشتی کشور و مردم به این هشدار توجه کنند و از خوردن غذاهای پرکالری پرهیز کنند. تحرک و فعالیت‌های بدنی و مصرف سبزیجات بیشتر می‌تواند مانعی برای ابتلا افراد به کبد چرب باشد. با رعایت این موارد باید جلوی شیوع ویروس بیماری در کشور گرفته شود.

تشخیص بیماری کبد چرب

وی با اشاره به تشخیص بیماری کبد چرب افزود: بسیاری از افراد چاق مبتلا به کبد چرب هستند اما برای تشخیص بهتر، سونوگرافی و آزمایش از افراد چاق گرفته می‌شود. به هر حال هر کسی که چربی در شکم دارد مبتلا به کبد چرب است.

عضو مركز تحقيقات گوارش دانشگاه علوم پزشكی تهران بیان داشت: کبد چرب درجه‌های مختلفی دارد که از یک تا 4 را شامل می‌شود. در تقسیم‌بندی سونوگرافی بر اساس اینکه چقدر چربی در سلول‌های کبدی انباشته شده میزان گرید چربی کبد مشخص می‌شود.

فرهوش با اشاره به علائم کبد چرب گفت: زردی، تجمع مایع در شکم، ورم پا و اختلالات کامل در تست‌های کبدی همگی از علائم کبد چرب هستند.

وی تاکید کرد: لکه‌های قهوه‌ای روی صورت خانم‌ها بخاطر اختلالات هورمونی و آفتاب است و ربطی به کبد چرب ندارد.

گفت‌وگو: مینا افسریان