لحظه‌ها و مرحله‌های بسیار سختی در تاریخ ملت‌ها است که به علت مواجه شدن جمعیت مردم یک سرزمین با اندوه مشترک و یا شادی مشترک به خاطر سرزمین و هویت خود، این بازه از زمان را در خاطره جمعی برای همیشه ماندگار می‌کند و یادآوری آنها، حس غرور و شجاعت را در مردم یک سرزمین احیا می‌کند.
سرزمین ما به جهت قدمت تاریخی خود در اعماق تاریخ، جزو اولین مناطقی از جهان است که به صورت یک کشور و دولت مستقل، صاحب یک هویت ملی در بین ملت‌های جهان شده است، از این رو، تاریخ آن سرشار از روزهای دشوار و خوشایند است.
روزهای دشواری در همین دویست سال اخیر مثل ورود متفقین به ایران اسلامی و اشغال کشور توسط دولت‌های خارجی، بی‌گمان، دل ایرانیان بیشماری را اندوهگین کرد و یا حمله ناجوانمردانه رژیم بعث صدام به خاک ایران انقلابی، علاوه بر خسارت مالی بسیار بر جهان اسلام، منطقه را دچار نوعی بی‌ثباتی کرد که هنوز هم، کشورهای اسلامی از تبعات آن رنج می‌برند و علاوه بر مردم ایران، انسان های بیشماری از سرزمین همسایه نیز، در گرداب ناخواسته گرفتار شدند و هشت سال سرمایه‌های مادی و معنوی دو کشور با اکثریت جمعیت شیعه، خسارت دید و از قِبلِ این آتش افروزی، پول‌های امت اسلامی به دست شیوخ مرتجع منطقه و با خرید انواع سلاح‌های جنگی از سوی صدام، به جیب نظام سلطه‌گر غرب ریخته شد.
در هشت سال دفاع مقدس، ایران اسلامی با وجود تحریم‌های مختلف تسلیحاتی و اقتصادی توانست با توکل بر خدا و به مدد هدایت‌های معمار کبیر انقلاب و سلحشوری‌های جوانان مشق عشق آموخته در مکتب روح الله، در برابر متجاوزان و حامیان منطقه‌ای و بین‌المللی آنها مردانه بایستند و حماسه‌های بیشماری خلق کنند.
یکی از مهمترین و حماسی ترین عملیات رزمندگان ما در طول دفاع مقدس،در روز سوم خرداد همزمان با حماسه بزرگ فتح‌خرمشهر شکل گرفت و تبدیل به یک نقطه اوج در روند دفاع مقدس شد. در واقع فتح خرمشهر، روند جنگ را به نفع ایران اسلامی تغییر داد و به یکباره نخوت و غرور کاذب دشمن فرو ریخت، به همین خاطر، سوم خرداد در تقویم ایرانیان، یک روز نیست، بلکه یک برش حماسی از تاریخ معاصر است که هویت و غرور ملی ما را احیا و به عنوان یک مصداق عینی، قوام بخش فرهنگ دفاعی ایران اسلامی شد.
لذا اگر سوال کنند که اهمیت تاریخی آزادسازی خرمشهر به چیست، پاسخ در هویت بخشی آن به فرهنگ دفاعی کشور و ایجاد یک پیمان نانوشته بین مردم ایران با شهدای دفاع مقدس و این فتح بزرگ در حراست از آرمان‌های انقلاب اسلامی نهفته است. بنابراین اگر ما سوم خرداد را به عنوان یک حماسه بزرگ گرامی می‌داریم، نه تنها به عنوان یک روز تاریخی که به عنوان یک حس زیبا و دلچسب که حس غرور و عزت ما ایرانیان، نگاه می‌کنیم.
در خصوص اهمیت فتح خرمشهر، سخن‌ها بسیار گفته‌اند و اگر محض یادآوری بخواهیم به نکاتی اشاره کنیم، می‌توان موارد چندی را مطرح کرد که به برخی از آنها می‌پردازیم.
1- فتح خرمشهر معادله جنگ را به نفع ایران تغییر داد. رژیم بعثی با هدف پیروزی و نابودی انقلاب اسلامی و با نادیده گرفتن تمامی قوانین بین‌المللی به ایران اسلامی که به تازگی شاهد تغییر حاکمیت از دیکتاتوری به جمهوری اسلامی با یک انقلاب مردمی شده بود، ناجوانمردانه مورد حمله و تجاوز گسترده‌ای قرار داد. پیشروی‌های بدون مانع جدی در روزهای اول، باد غرور را در صدام و حامیانش به جنون تبدیل کرد و شهرها و روستاهای جنوبی ایران را زیر شلیک‌های مرگبار توپ‌های سنگین به خاک و خون کشیدند.
در چنین شرایطی، مقاومت دلیرانه رزمندگان اسلام و بیرون راندن دشمن از خونین شهر، ارزشی بسیار فراتر از بیرون راندن دشمن از یک قسمت از خاک میهن اسلامی داشت و آن، ظهور یک حماسه در عصر جدید بود که در آن حماسه‌های واقعی از زندگی مردم به سینماها مهاجرت کرده بودند. می‌توان ادعا کرد که از همان سوم خرداد، دشمن خود را در ورطه نابودی دید و حضور میانجیگران بین‌المللی نشانه‌های عینی از ناامیدی دشمن از آرزوی شوم خود بر ایران اسلامی داشت.
2- آزادی خرمشهر، بعد از عملیات غرور آفرین فتح المبین اعتماد به نفس برای پیروزی در رزمندگان دفاع مقدس را به اوج خود رساند. اگر قبل از سوم خرداد، رزمندگان ما در پستوهای ذهن خود، به دفاع در مقابل حملات دشمن فکر می‌کردند، فاتحان خرمشهر، تهاجم و پیروزی بر دشمن را به یک واقعیت عینی و دست‌یافتنی تبدیل کردند.
3- فتح خرمشهر، حیات و دوام انقلاب اسلامی را به عنوان یک قدرت نوظهور در منطقه تثبیت کرد. تا قبل از پیروزی سوم خرداد، هنوز دشمن و حامیان استکباری او، خواب تعبیر نشده نابودی و سقوط انقلاب اسلامی را از ذهن خود بیرون نکرده بودند، اما با این پیروزی فهمیدند که در همین مدت اندک، پایه های نظام نوپای جمهوری اسلامی با اتکا به ولایت و رهبری حضرت امام (ره) و حمایت همه جانبه مردم انقلابی، همچون درختی تنومند، محکم و استوار است.
4- فتح خرمشهر یک پیمان نامه نانوشته بین رزمندگان فاتح خونین شهر با شهیدان و همرزمان خود بود. سلحشوران دفاع مقدس، پیمان بستند که تا بیرون راندن دشمن از آخرین نقطه صفر مرزی از پای نخواهند نشست و اجازه نخواهند داد یک وجب از سرزمین ایران اسلامی در دست بیگانگان به اسارت گرفته شود و بر این پیمان تا بذل جان استوار ماندند و شهدای والامقام را تقدیم انقلاب و ایران کردند و جاماندگان تعهد کردند که چون شهدا دل پاک کنند و تا آخرین روزهای زندگی خود، از آرمان آنها صیانت کنند و چون آنها صادق، سالم و خادم مردم، اسلام و رهبر باشند و ملت ایران نیز پیمان بستند که بر آرمان‌های بزرگ انقلاب و رزمندگان اسلام تا آخر بایستند و اجازه ندهند در گذر زمان، کوچکترین خللی بر این پیمان وارد شود.
یک سوی پیمان، فاتحان خرمشهر بودند که با شهدا بسته بودند و در سوی دیگر، مردم ایران با فاتحان خرمشهر که عهد بسته بودند تا آخر، حامی فرزندان صدیق و خدمتگزار ایران اسلامی باشند و وفاداری به این عهد، یکی از مهمترین عوامل عبور سرافرازانه انقلاب اسلامی از گردنه‌های سخت و نرم توطئه تا به امروز بوده است.
و امروز ملت ایران از تمام اقشار از مسئولان و مدیران عالی رتبه تا تک تک فرزندان این مرز و بوم با عهدی بر دوش مانده با شهدای گرانمایه دفاع مقدس که بر تارک تاریخ معاصر ایران زمین می‌درخشد و همگان را یادآور آن عهد نه چندان دور می‌کند و هر سال با سالگرد خود در سوم خرداد، یادآور می‌گردد که آیا همگان بر پیمان خود استوار مانده‌اند؟
آیا مردم ما کماکان بر عهدی که با فاتحان خرمشهر بسته‌اند بودند؟ بر همان پیمان استوار مانده‌اند؟ و رزمندگان برگشته از جنگ، همگی بر خط شهدا و جانبازان از جان گذشته که حماسه سوم خرداد و دیگر حماسه‌های دفاع مقدس را به بار نشاندند، پایبند مانده‌اند و بر همان خط و منش هستند؟ امید که همه بر پیمان خود باقی بمانیم./خبرگزاری تسنیم