سنگ لوزه (
Tonsil stones) زمانی تشکیل می‌شود که آثار غذا، سلول‌های مرده یا سایر مواد غذایی در لوزه باقی بمانند. باقی مانده مواد غذایی به تدریج بر روی هم انباشت شده و سنگ لوزه را تشکیل می‌دهند. این سنگ‌ها به صورت توده‌های کلسیمی سفید یا زرد رنگ ظاهر شده و اندازه آن‌ها متفاوت است. بزرگترین سنگ لوزه به اندازه 14.5 سانتی متر در سال 1936 ثبت شد. سنگ‌های لوزه می‌توانند به یک باکتری تبدیل شوند و بوی بد دهان را ایجاد کنند. لوزه‌ها دو برآمدگی کوچک بوده که در پشت گلو قرار دارند. آن‌ها به مبارزه با عفونت هایی که از دهان وارد می‌شوند، کمک کرده و سعی در نابودی باکتری ها، ویروس ها و دیگر مهاجمان خارجی دارند، همچنین به سیستم ایمنی بدن آموزش می‌دهند تا چگونه با این میکروب ها مبارزه کنند، البته روش‌های زیادی همانند استفاده از دهان شویه وجود دارند که می‌توانند در درمان سنگ و همچنین از بین بردن بوی بد دهان موثر باشند. در ادامه روش های درمان سنگ لوزه را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
دلایل ایجاد سنگ لوزه
سنگ های لوزه زمانی به وجود می‌آید که باکتری‌ها و سایر مواد در شکاف های کوچک لوزه به دام افتاده و باقی بمانند. در گذشته از بین بردن لوزه ها برای جلوگیری از ورم لوزه یک روش بسیار رایج بود، اما در حال حاضر عمل لوزه به عنوان آخرین درمان در نظر گرفته می‌شود.
علائم مرتبط با سنگ های لوزه
افرادی که دارای سنگ لوزه هستند، ممکن است هیچ علائمی نداشته باشند، اما در صورتی که علائم رخ دهند، می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- بوی بسیار بد دهان به هنگام ظاهر شدن سنگ‌ها، زیرا سنگ‌های لوزه مکانی برای باکتری‌های زنده فراهم می‌کنند و همین مسئله موجب تولید سولفیدهای نامطبوع و آلوده می‌گردد
- احساس اینکه چیزی در دهان یا پشت گلویتان گیر کرده است
- فشار یا درد در گوش‌ها
سنگ های لوزه می‌توانند در پشت گلو ظاهر شوند و در صورتی که اندازه آن‌ها بزرگ باشد، قابل مشاهده هستند.
عوارض جانبی این سنگ‌ها در لوزه
معمولا سنگ‌های لوزه بی‌ضرر هستند، حتی زمانی که در فرد احساس ناراحتی ایجاد کنند، اما با این حال، ممکن است نشان دهنده مشکلاتی در بهداشت دهان باشند. افرادی که از مسواک زدن اجتناب می‌کنند و کمتر از نخ دندان استفاده می‌نمایند، بیشتر دچار سنگ‌های لوزه می‌شوند. بهتر است بدانید باکتری هایی که باعث ایجاد سنگ می‌شوند نیز می‌توانند موجب پوسیدگی دندان ، بیماری لثه و عفونت های دهان شوند. گاهی اوقات سنگ‌ها می‌توانند به یک منبع تولید مثل برای باکتری‌ها تبدیل شوند. یک مطالعه نشان داده است که سنگ ایجادشده، شبیه پلاک دندان بوده و می‌تواند موجب کرم خوردگی دندان و بیماری لثه شود.
روش‌های درمان سنگ لوزه
سنگ های لوزه معمولا در خانه درمان می‌شوند، بدین صورت که آن‌ها معمولا طی یک غرغره شدید از لوزه جدا خواهند شد، با این حال، اگر سنگ را در پشت گلویتان مشاهده کردید، اما هیچگونه علائمی ندارید، لازم نیست سعی کنید آن‌ها را از بین ببرید. افراد می‌توانند توسط یک پنبه، سنگ را از بین ببرند. برای انجام این کار، لازم است پنبه را بر روی بافت اطراف لوزه فشار داده و در پشت سنگ قرار دهید، سپس آن را به سمت جلو یعنی دهان حرکت دهید و از حرکت دادن آن به سمت گلو خودداری نمایید، اما مراقب باشید که بیش از حد به آن فشار وارد نکنید زیرا گلو در معرض آسیب قرار خواهد گرفت. از فرو بردن انگشت و یا هر چیز تیز به داخل گلو برای خارج ساختن آن، جدا خودداری نمایید. در صورتی که سنگ های لوزه برای فرد آزاردهنده باشد و غذا خوردن را برای او دشوار نماید، غرغره آب نمک گرم و استفاده از دهانشویه کمک بزرگی خواهد بود.
زمان مناسب مراجعه به پزشک
افراد باید جهت بروز هر یک از نشانه‌های زیر به پزشک مراجعه نمایند:
- داشتن علائم سنگ مربوط به لوزه، اما قابل مشاهده نبودن آن
- امکان‌پذیر نبودن نابودی این سنگ در خانه یا خارج ساختن بخشی از آن
- قرمزی، تورم و دردناک بودن لوزه ها
- درد پس از خارج ساختن سنگ لوزه در خانه
پزشکان ممکن است این سنگ را با لایه برداری لیزر درمان کنند. در برخی موارد، افراد از سنگ لوزه پنهان گزارش داده‌اند. یک روش نیز برای تغییر شکل لوزه‌ها و کاهش تعداد شکاف‌هایی که در آن‌ها سنگ های لوزه رشد می‌کنند، وجود دارد. این روش با استفاده از یک بی‌حس کننده موضعی انجام شده و بیماران پس از یک هفته می‌توانند رژیم غذایی و فعالیت‌های روزمره خود را از سر بگیرند، اما سنگ های لوزه ممکن است دوباره رشد کنند.
عمل جراحی لوزه ؛ خوب یا بد؟
تنها راه جلوگیری از سنگ های مربوط به لوزه این است که توسط عمل جراحی حذف شوند، اما ممکن است دوباره رشد کنند، اگرچه این مسئله بسیار نادر است. عمل لوزه ایمن است، اما ممکن است چند روز پس از جراحی، موجب درد گلو شود. عمل لوزه همانند تمام جراحی‌ها دارای عوارض خواهد بود؛ این عوارض شامل خونریزی، عفونت، مشکلات تنفسی مرتبط با تورم و به ندرت بیهوشی است. در صورتی که این سنگ تنها یک ناراحتی جزئی در فرد ایجاد کند، ممکن است خطر و استرس جراحی از مزایای آن بیشتر باشد.
جلوگیری از تشکیل سنگ لوزه
جلوگیری از رشد سنگ به طور کامل، غیر ممکن است. برای افرادی که دارای ورم لوزه هستند، عمل جراحی تنها راه جلوگیری از ایجاد آن به شمار می‌رود، با این حال رعایت بهداشت دهان و دندان ، مسواک زدن و استفاده از نخ دندان ، می‌تواند بسیار موثر و مفید باشد. اسپری کردن آب به لوزه ها و در کل خیس کردن آن، می‌تواند باعث نابودی مواد باقی‌مانده و باکتری‌ها شود و همچنین خطر ابتلا به این مشکل را کاهش دهد.
سایر شرایطی که علائم مشابه با سنگ لوزه دارند
برخی شرایط وجود دارند که می‌توانند علائمی مشابه با سنگ های لوزه در افراد ایجاد کنند که در زیر به آن‌ها اشاره خواهیم کرد:
- تونسیلیت یا التهاب لوزه ها: اگر لوزه ها قرمز و متورم باشند و غذا خوردن برای فرد دشوار شود، ممکن است یک عفونت در لوزه ها وجود داشته باشد.
- گلو درد استرپتوکوکی: این وضعیت نوعی از تونسیلیت بوده که می‌تواند درد شدیدی در گلو یا پشت دهان ایجاد کند. گلو درد استرپتوکوکی مانند تونسیلیت در اغلب موارد موجب تب خواهد شد.
- بیماری لثه و پوسیدگی دندان: درد دندان و لثه‌ها می‌تواند به فک، گوش و حتی گلو سرایت کند. عفونت‌های درمان نشده در دندان‌ها و لثه‌ها می‌توانند در سراسر دهان و یا حتی سایر نواحی بدن گسترش یابند.
- سرطان لوزه: این وضعیت می‌تواند موجب ایجاد درد پایدار در دهان شود و درد گوش، درد گلو، خون در دهان و بلعیدن دشوار از علائم دیگر آن به شمار می‌روند. یک متخصص گوش، حلق و بینی می‌تواند شرایط لوزه و گلو را درمان کند.
پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با سرطان لب “
علل اصلی ابتلا به سرطان لب و خطرات آن ” را مطالعه کنید.
