خشم چیست؟

خشم یک واکنش هیجانی بسیار قوی است که از نوع منفی آن سبب برانگیختگی با محرکهای چندی شامل: تهدید و ارعاب، تحقیر، تمسخر، شکست و ناکامی، تخریب شخصیت، فحاشی و هتاکی، هتک حرمت، حقد و کینه و انتقام و احتمالا همراه با برخورد فیزیکی و وقوع صدمات یا فاجعه، نمایان می شود. علایم خشم به دستگاه اعصاب مرتبط است. به ویژه با بروز واکنشی های سریع اعصاب سمپاتیک میباشد. عموماً خشم منفی با حمله آشکار کلامی و یا بدنی همراه است مانند حمله در عمل خصمانه علیه اشیاء و اشخاصی، که ممکن است گاهی از غریزه مرگ نشئت بگیرد و یا گاهی ناشی از داشتن روحیه ی خصومت ورزی، تفوق طلبی، جاه طلبی، قدرت طلبی، سلطه طلبی بر دیگران، خودکامکی و استبداد طلبی برای گریز از عقده های حقارت باشد. خشم حالت هیجانی ناخوشایندی است که با برانگیختگی فیزیولوژیکی بالا، افزایش ضربان قلب، افزایش تنفسی، کوچک شدن مردمک چشم، انقباض ماهیچهها و ترشح آدرنالین همراه است. خشم دو نوع است: خشم آشکار، که فرد از آن آگاه است و خشم نهفته که به سطح ناهوشیار واپسی زده میشود و در ایجاد افسردگی نقش مهمی دارد. خشم می تواند گذرا یا مزمن باشد. تقریبا همه افراد، خشم گذرا را به عنوان یک هیجان طبیعی تجربه می کنند. این هیجان معمولاً واکنشی به یک ناکامی بوده و در کوتاه مدت خود به خود از بیرن میرود.

شکل مزمن این بیماری مخرب ترین اختلال روانى است

خشم مزمن(Intermittent explosive disorder) از نظر روان شناختی اغلب ریشه در دوران کودکی دارد. زیرا به دلیل اعمال تربیت غلط توسط والدین نادان و یا مربیان روانپریشی ذیربط، در ضمیر ناخودآگاه کودک رسوخ و رسوب کرده و سپس تأثیر ناهنجار زیادی بر شخصیت دوران بزرگسالی و آینده او خواهد گذاشت. از دیدگاه روان تحلیل این اختلال، هیجانی بازداری شده بشمار میرود. احتمالا نیازهای هیجانی و عواطف قربانیان خشم مزمن در دوران کودکی و نوجوانی نه تنها برآورده نشده، بلکه به صورت مستبدانه و تحقیرآمیز منکوب می شده است. این موضوع باعث میشود که فرد عصبی در مقابل اضطرابی ریشه ای به همراه افسردگی و نداشتن تمرکز فکر از آن همواره بیهوده رنج ببرد، لذا با پس زدن و تبدیل آن به حالت خشم منفی، از خود دفاع می کند. این اختلال از نظر روان شناختی دارای برخی از علایم بیمارگونه، افراطی و غیر منطقی می باشند که از جمله :

• عقده های روانی مانند عقده حقارت
• لجاجت و یکدندگی
• بی حوصلگی و بیقراری، شتابزدگی در صحبت کردن قبل از اندیشیدن
• همواره عادت به قطع سخنان طرف مقابل دارد
• رفتار خود محورانه و خودسرانه
• فشار خون بالا
• ناتوانی در لذت بردن از اوقات
• پرخاشگری کلامی
• نشخوار ذهنی و خود خوری
• تشویشی و اضطراب
• تشتت، اغتشاش فکری و ضعف تمرکز ذهنی
• سرزنش کردن خویشتن و دیگران
• احساسی تکبر، خود بزرگ بینی و مغرور بودن
• افسردگی
• حسادت و تنگ نظری
• ضعف اعتماد به نفس
• ضعف عزت نفس
• عدم ثبات شخصیت
• احساسی شکست و ناتوانی و…