به گزارش گروه بهداشت و درمان خبرگزاری سلامت به نقل از وبدا، دکتر سعید نمکی در نشست مجازی نهمین شورای آموزش پزشکی عمومی که به صورت ویدئوکنفرانس برگزار شد، گفت: این نشست و گفت و گو در خصوص دوره پزشکی عمومی بسیار مهم است، زیرا پزشکی عمومی دروازه بان اصلی نظام سلامت محسوب شده و آنچه در دوره آموزشی طب عمومی در کشور به عنوان مهارت آموزی و سایر ابعاد به دانشجوی طب منتقل می کنیم، شاید مهمترین و اساسی ترین رکن ما در آموزش علوم پزشکی باشد. همانطور که در نظام آموزشی ابتدایی نیز مهمترین قسمت کار در کل نظام های آموزشی جهان، همان سالهای ابتدایی است که دانش آموزان در مدرسه شروع به تحصیل می کنند.

وزیر بهداشت تصریح کرد: متاسفانه در آموزش و پرورش کشورمان هنوز هم چیزی به عنوان Education‎ نداریم و تنها به فراگیری و پرکردن حافظه بسنده می شود و از روز نخست آموزش و کسب مهارت های زندگی به دانش آموزان نادیده انگاشته می شود. برای مثال، در کشورهای خارجی دانش آموز را از روز اول به پارلمان، اداره پلیس و ایستگاه های راهنمایی و رانندگی می برند تا از نزدیک بیاموزد، اما در نظام آموزشی ما، از روز اول واژه های سخت و پیچیده ای به دانش آموز آموزش داده می شود که بسیاری از آنها در زندگی اجتماعی کاربردی ندارند. امروزه در دنیا گفته می شود که دانش آموز باید دانش و مهارت کاربردی را به جای پرکردن حافظه فرا بگیرد و این موضوع یکی از نقص های آموزش ابتدایی تا آموزش دانشگاهی ما است.

دکتر نمکی بیان کرد: بنده از نخستین روزی که به تدریس مشغول شدم، همواره این نگاه را داشته ام که بیشترین سرمایه گذاری را باید در آموزش پزشک عمومی داشته باشیم. متاسفانه هنوز هم نقص هایی می بینم که بارها نیز آنها را بیان کرده ام. اولین مشکلی که در آموزش علوم پزشکی وجود دارد، این است که هنوز آموزش های ما جامعه محور نیستند. ما هنوز نمی دانیم که طبیب با این سطح از مهارت برای کدام جایگاه نظام ارائه خدمت باید تربیت شود. پزشک ما باید بداند که به کدام جمعیت و در کجای مملکت و به کدام شیوه قرار است خدمت کند.

دانشجوی پزشکی باید جامعه محور تربیت شود

وی با تاکید بر اینکه دانشجوی پزشکی باید جامعه محور تربیت شود، بیان کرد: جامعه محور تربیت شدن دانشجوی پزشکی هم مستلزم درگیر شدن آنها در حل و فصل مسائل اجتماعی است. طرح هر خانه یک پایگاه سلامت یکی از آرزوهای من بود که در راستای تحقق جامعه محور شدن موضوع سلامت طراحی شده و در حال اجرایی شدن بود، اما متاسفانه کرونا سرعت و نفس مان را در اجرای برنامه هایی که داشتیم گرفت، ولی همکارانم آنها را با جدیت پیگیری می کنند.

ضرورت آشنایی دانشجویان علوم پزشکی با مولفه های اجتماعی موثر بر سلامت

دکتر نمکی گفت: دانشجویان علوم پزشکی باید با مولفه های اجتماعی موثر بر سلامت آشنا شوند، در غیراین صورت از حل و فصل مشکلات بیماران و مدیریت بیماری ها در مملکت عاجز خواهند شد. پزشکان ما به خوبی با تشخیص افتراقی بیماری ها از حیث درمان و دارو آشنا هستند، اما متاسفانه مولفه های اجتماعی موثر بر آن بیماری از بعد اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی و سیاسی را نمی شناسد.

وی افزود: دومین نکته ای که همواره تقاضا کرده ام این است که پزشک عمومی را باید یک عنصر چند بعدی و آشنا به مسائلی که باید در فیلد مدیریت کند، تربیت کنیم. سالانه 380 هزار مرگ داریم که 313 هزار مرگ در رابطه با بیماری های غیرواگیر است، بنابراین، پزشک تربیت شده ما باید راهکارهای Premonition، treatment و Rehabilitation بیماری را بداند. چگونه پیشگیری کند، چگونه بیماری را درمان کند و چگونه بازتوانی و توانبخشی کند. پررنگ کردن مولفه های بیماری در آموزش ها باید دیده شوند، یعنی اگر برخی مولفه ها در برخی مناطق پررنگ تر است، دانشجوی علوم پزشکی باید با این مولفه ها آشنا شود. برای مثال، اگر امروز بحث کرونا را پیش رو داریم، دانشجوی طب باید ظرفیت کار کردن در بخش آی سی یو را پررنگ تر بیاموزد تا بتواند بعداز فارغ التحصیلی در اقصی نقاط مملکت آن را به کار گیرد.

وزیر بهداشت خاطرنشان کرد: نکته دیگری که از آموزش علوم پزشکی انتظار داریم، آشنایی دانشجویان با دیرینه فرهنگی و مبانی غنی فرهنگ این سرزمین است. دانشجویان ما کتاب های درسی مانند هاریسون را خوب می شناسند، اما به ندرت در مورد ابن سینا و رازی اطلاعات دارند. اگر دانشجوی این سرزمین این فرهنگ کهن را دریافت و به دیرینه ای غنی که صدها سال پیش بزرگان ارزشمندی را به دنیا تقدیم کرده، پیوست، به راحتی علقه و پیوندش را با سرزمینش قطع نخواهد کرد.

وی گفت: در علم توسعه مبحثی به نام development by invitation داریم که براساس آن، کشورهایی که دیرینه فرهنگی ندارند، توسعه یافتگی در آنها کپی برداری از سرزمین های دیگر است. پیوند دانشجویان ما در دوره پزشکی عمومی با بزرگان طب ایران زمین بسیار کمرنگ است و هرچه رنگ و لعاب این نگاه را در دانشجویان این سرزمین قوی تر کنیم، پیوستگی آنها با دیرینه فرهنگی شان نیز قوی تر خواهد شد. در روزگاران قدیم طبیبان ادیب یا ادیبان طبیب داشتیم، اما در حال حاضر هیچ کدام از اینها را در افق این سرزمین نمی بینم و افرادی یک بعدی تربیت می کنیم که به ماشین های تشخیص و درمان و نسخه نویسی بدل می شوند.

پزشک عمومی باید مدیر تربیت شود

وزیر بهداشت عنوان کرد: نکته دیگر اینکه باید به پزشک عمومی به عنوان مدیر تیم ارائه خدمت در کشور توجه کنیم. پزشک عمومی باید بتواند مثلا بهداشت حرفه ای، برنامه واکسیناسیون، کارشناس بهداشت عمومی، بهداشت محیط، پرستار، ماما و بهورز را مدیریت کند. ما هنوز طبیبی که در نظام ارائه خدمت در حد پزشک عمومی بتواند جایگاه مدیریت داشته باشد، تربیت ش کنیم، به همین دلیل است که پزشکان عمومی ما که می توانند قاعده های اصلی این هرم ارائه خدمت باشند، بعضا از کار مدیریت کنار گذاشته می شوند و فردی غیر از آنها مدیریت مراکز جامع خدمات سلامت را برعهده می گیرد. بنابراین، در دوره طب عمومی باید مدیریت نظام ارائه خدمت را در نظام سلامت به پزشک عمومی بیاموزیم، در غیر اینصورت فردی را تربیت کرده ایم که مهارت کافی برای مدیریت تیم ارائه خدمت نخواهد داشت.

ضرورت ادغام آموزش پزشک خانواده در دوره پزشکی عمومی

دکتر نمکی درخصوص پزشک خانواده تصریح کرد: نکته دیگر، آموزش پزشک خانواده است. معتقد نیستم که با رزیدنتی و دوره های طولانی پزشک خانواده تربیت کنیم. ما اگر به دنبال مدل تربیت پزشک خانواده در دوره چهارساله رزیدنتی برویم، شاید 20 سال آینده هم نتوانیم طرح پزشک خانواده را که سالهاست معطل مانده و دروازده بان اصلی نظام ارائه خدمت است را مهیا کنیم؛ از طرف دیگر با یک دوره آموزشی کوتاه مدت می توانیم پزشکان عمومی را آموزش دهیم تا کار پزشک خانواده را انجام دهند، اما تقاضای اصلی من ادغام آموزش پزشک خانواده در دوره پزشکی عمومی است. یعنی پزشکان عمومی ما با قابلیت نشستن بر جایگاه پزشک خانواده باید تربیت شوند. در غیر این صورت، مجبور به برگزاری دوره های جداگانه هستیم. برای استقرار پزشک خانواده در کشور نیازمند تربیت پزشکان عمومی هستیم که به صورت ادغام یافته آموزش پزشک خانواده را برای حداقل هایی که در نظام ارائه خدمت لازم است، فراگیرند.