خبرگزاري سلامت:یکی از مهمترین دغدغه این روزهای پایتختنشینان صحبت از فعالشدن گسلهایی است که تهران را به احاطه درآورده است. گسلهایی که شايد هیچ وقت خاموش نبودهاند و تنها بهخاطر پایین بودن سطح اطلاعات عمومی، صحبت از فعالیت مجدد آنها به میان میآید.
به گزارش خبرنگار اجتماعي خبرگزاري سلامت خيليها معتقدند در صورت وقوع زلزله احتمالي در تهران، كلانشهر رو به تعطيلي ميرود و عده زيادي جان خود را از دست خواهند داد، اما در اين ميان بعضي از كارشناسان نيز هستند كه اعتقاد دارند، زمينلرزه تنها در نقاطي به وقوع خواهد پيوست و اين به معني تعطيلي كل شهر نيست. همين كارشناسان راههاي گوناگوني را براي امدادرساني به مردم آسيبديده اين شهر متراكم بر ميشمرند و استفاده از تونل قطارهاي شهري را بهترين راه براي انتقال مصدومان ميدانند. تونلهايي كه با توجه به نوسازبودن، خطرات كمتري را در پي دارند، اما در كنار همه اين مسائل، لزوم آموزش همگاني مردم، نكتهاي است كه همه كارشناسان بر اهميت آن تاكيد مي كنند و معتقدند بهترين كمكها در ساعات ابتدايي حادثه، از طريق خود مردم انجام ميشود.
لزوم آموزش مردم برای مقابله با بحران
آمادگی دستگاههای امدادی برای حضور در حوادث، شاید شرایط کاملی را برای امدادرسانی در زلزله احتمالی پایتخت فراهم نکند. مسئلهای که رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران بر آن تاکید دارد و معتقد است اگر همه امکانات دولتی را نیز گسیل کنیم، تا مردم آموزشهای لازم را برای خودامدادی و دگرامدادی ندیده باشند، باز هم با بحران مواجه میشویم. احمد صادقی در این خصوص میگوید: «یکی از مهمترین راهکارهایی که ما ایجاد کردیم این بود که بحث مدیریت بحران جامعمحور را از اماکن شروع کردیم. در واقع بر اساس مصوبه شورای شهر تهران ما باید برای اماکن شهر تهران مدیریت بحران را تعریف کنیم. در این طرح با مراجعه به ساکنان اماکن خاص، دعوت به مبادرت برای تشکیل گروه مدیرت بحران به عمل آمد که از سوی مردم با استقبال خوبی روبهرو شد. در این طرح که تا حدودی پیش رفته است، بعد از تشکیل گروههای مردمی از آنها خواسته میشود سند مخاطرات مکانی خود را تهیه کنند و ما بر اساس آن سند موظف میشویم خطرات احتمالی را حذف کرده یا آن را به حداقل برسانیم. البته در این طرح با توجه به آموزشهایی که به شرکتکنندگان داده میشود، آنها نحوه مقابله با مخاطرات را نیز یاد میگیرند.» وی در ادامه میگوید: «در این مقطع نقشههای تخلیه اضطراری را در دست طراحی داریم که تا به حال نقشه 280 محله تهران آماده شده است. این نقشهها در اختیار ساکنان اماکن قرار میگیرد و آنها با چگونگی تخلیه اضطراری و امنترین نقاطی که در نزدیکی خود دارند، آشنا میشوند. بعد از اماکن به سراغ محلات رفتیم و با تشکیل گروههای 55نفره دوام (داوطلب واکنش اضطراری محلات)، آنها را تحت آموزشهای نیمهحرفهای امدادرسانی قرار دادیم. البته این طرح در حال تکمیل شدن است و طبق برنامهریزیهای انجام شده تا پایان برنامه دوم یعنی پایان سال 97 شهرداری تهران باید در هر محله دو گروه دوام سازماندهی شده باشد. این گروهها طبق برنامه سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران در زمان غیر از حوادث در اقدامات بشردوستانه حضور گسترده دارند، تا آمادگی همیشگی خود را برای مقابله با حوادث حفظ کنند.»
احمد صادقی همچنین از تشکیل خانههایی در سراهای محلات خبر میدهد و میگوید: «بعد از گروههای دوام، در یک طرح گستردهتر اقدام به راهاندازی خانههایی تحت عنوان دوام و ایمنی در سراهای محلات کردیم. این خانهها با عضوگیری از افراد علاقهمند، ظرفیت استفاده آنها از آموزشهای سازمانهای مختلف امدادی را فراهم میکنند.»
طراحي سناریوهايی براي پیشگیری، آمادگی و مقابله در مخاطرات
رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران در ادامه به طراحی سناريوهای ویژه از سوی شهرداری تهران اشاره میکند و میگوید: «برنامه کاهش خطرپذیری شهر تهران با مخاطره زلزله، از مهمترین اقداماتی بوده که شهرداری تهران با همکاری موسسه مطالعات بینالمللی ژاپن تهیه کرده و بر اساس این مطالعه و با توجه به شرایط شهر، به سناریوهای مختلفی رسیده است و بر اساس آن برنامهریزی ویژهای در بحث پیشگیری، آمادگی و مقابله در مخاطرات شهر تهران آماده کرده است. در واقع این طرحها و برنامههایی که تاکنون به آن اشاره کردم، چند برنامه از 15برنامه پروژه بزرگی است که برای آمادگی با مخاطره زلزله تهران آماده شده است.»
احمد صادقی معتقد است بزرگترین نقطه ضعفی که وجود دارد، این است که مردم زمینلرزه تهران را جدی نگرفتهاند. وی میگوید: «با توجه به سبقه تاریخی وقوع زلزله در دورههای زمانی گوناگون، مردم تهران باید آمادگی همیشگی برای مقابله با این مخاطره را داشته باشند و بپذیرند در شهری زندگی میکنند که با گسلهای متفاوتی احاطه شده است. اما متاسفانه دیده میشود مردم این موضوع را زیاد جدی نگرفتهاند. در واقع مردم باید با وسواس بیشتر به این موضوع بپردازند و متناسب با آن از مسئولان مطالبه کنند و بخواهند که نظارت بیشتری بر ساخت و ساز و... داشته باشند. در واقع مهمترین آمادگی برای زمینلرزه احتمالی، این است که آنها در یک مکان مقاوم زندگی کنند.»
هيچ گسلي خاموش نيست
یکی از مهمترین دغدغه این روزهای پایتختنشینان صحبت از فعالشدن گسلهایی است که تهران را به احاطه درآورده است. گسلهایی که به گفته معاون امدادو نجات هلال احمر استان تهران هیچ وقت خاموش نبودهاند و تنها بهخاطر پایین بودن سطح اطلاعات عمومی، صحبت از فعالیت مجدد آنها به میان میآید. مرتضی مرادیپور با تاکید بر فعالیت همیشگی گسلها میگوید: «در هیچ جای جهان گسل خاموشی دیده نمیشود و فعالیت خاصه همه آنهاست. تنها در بعضی از مواقع فعالیت گسلها بیش از همیشه شده و با قدرت بیشتری باعث لرزه زمین میشوند. در واقع وقتی این فعالیت بیش از حد میشود، لرزههای قویتری ایجاد شده و مردم آن را احساس میکنند. وقتی میگوییم تهران روی کمربند زلزله قرار دارد، یعنی این گسلها بهصورت روزمره فعالیت دارند و لرزههای خفیف آن احساس نمیشود. معاون امدادو نجات هلال احمر استان تهران به سه نوع آمادهباش زرد، نارنجی و قرمز در زمان وقوع حوادث اشاره میکند و میگوید: «هنگامی که وضعیت زرد اعلام میشود، کلیه مرخصیها به طور اتوماتیک لغو شده و تیمهای عملیاتی حاضر در پایگاههای امدادی هوشیارتر از قبل باید باشند. در واقع در این مرحله آمادگی امدادگران دوچندان میشود. اما وضعیت نارنجی یک مرحله بالاتر از آن است و وقتی اعلام میشود که هشدار جدیتر برای وقوع حوادث میدهند. در این وضعیت علاوه بر اینکه تیمهای عملیاتی حاضر در پایگاهها با هوشیاری بیشتر آماده ارائه خدمات هستند، در هر مرکزی یک تیم اضافهتر از تیم حاضر، تشکیل میشود. پایگاههای امدادی که به محل محتمل وقوع حادثه نزدیکتر باشند، باید با ضریب اطمینان بیشتری تیمها را تقویت کنند. وضعیت قرمز نیز بعد از وقوع حادثه است که این مرحله حاد به حساب میآید و در صورت اعلام این وضعیت، کلیه عوامل امدادی جمعیت هلالاحمر باید در محلهای خدمت خود حاضر شوند.»
شایعه ای فراگیر!
تعطیلی کل کلانشهر در صورت وقوع زمینلرزه از شایعاتی است که زیاد شنیده میشود. مرتضی مرادیپور با رد این موضوع، میگوید: «وقوع زلزله در تهران قرار نیست کل شهر را دگرگون کند، چراکه به طور حتم یک یا چند منطقه از پایتخت درگیر آن خواهند شد و نباید این نگرانی وجود داشته باشد که کل تهران از بین میرود. در واقع باید با این تفکر غلط مقابله کرد، چراکه اگر بخواهیم اینگونه فکر کنیم، هیچ نوع آمادگی برای مقابله با این حادثه معنی پیدا نمیکند، اما باید توجه داشته باشیم، شرایط پایتخت نسبت به شهرهای دیگر خاصتر و تراکم جمعیتی در این شهر به نسبت زیادتر است، به تبع این حجم تراکم دسترسی تیمهای امدادی را به مردم حادثهدیده محدودتر میکند.»
مناسبترين راه دسترسي به مصدومان در زمان بحران
معاون امدادو نجات هلال احمر استان تهران به سه راه اصلی برای دسترسی به مصدومان اشاره میکند و میگوید: «در صورت بروز حوادث بزرگ مانند زلزله، نخستین راه دسترسی زمینی به مردم حادثهدیده است که با توجه به حجم بالای ترافیک پایتخت، کار برای امدادگران تا حدودی با دشواری همراه است. دسترسی هوایی از طریق بالگرد راه دیگر است که جمعیت هلالاحمر ظرفیت کامل امدادرسانی از این راه را دارد. اما باید در نظر داشت محدودیتهای خاص برای پرواز در آسمان تهران و همچنین عدم امکان فرود بالگرد در بعضی از نقاط از مشکلاتی است که ممکن است راه کمکرسانی را محدود کند.» وی در ادامه تصریح میکند: «اما شاید به نوعی سومین راه برای امدادرسانی، بهترین راهکار در زلزله احتمالی تهران باشد که سازمان پیشنهاد آن را نیز به سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران داده است. استفاده از تونلهای مترو یکی از مهمترین فرصتهایی است که با توجه به نوسازبودن و دسترسی مناسب آن به نقاط مختلف شهر، بهترین راه برای امدادرسانی به حساب میآید. در واقع در صورت بروز حادثه، با محدودکردن ورودی و خروجیها، تیمهای امدادی میتوانند به دور از ترافیک شهری مصدومان را با سرعت بیشتری و تا نزدیکترین محل به مرکز درمانی انتقال دهند. اما پیشنهاد ما این است که با رفع نواقص در امدادرسانی زمینی و هوایی، روند ارائه خدمات از هر سه راه صورت بگیرد.»
هشدارهایی که هنوز جدی نگرفته شده اند
هشدار در خصوص زمينلرزه تهران چند سالي ميشود كه آغاز شده و هر از چند گاهي اين هشدارها صورت جديتري به خود ميگيرد. هشدارهايي كه به گفته مديريت سابق آموزش سازمان امدادونجات، جمعيت هلالاحمر هنوز واقعيت امر را براي مردم مشخص نكرده است. عبدالرضا ارغايي كه از نجاتگران پيشكسوت جمعيت نيز به حساب ميآيد و نزديك به نيم قرن از حضورش در هلالاحمر ميگذرد، آينده خوبي را براي تهران پيشبيني نميكند و معتقد است قبل از هر اقدام بايد مردم را جديتر به خطرات زلزله آگاه كرد. وي ميگويد: «هنوز واقعيت امر براي مردم بازگو نشده است و ما به عنوان نخستين قدم در اين راه بايد عواقب زلزله تهران را به آنها بشناسانيم. با توجه به شرايط فعال شهر تهران، شايد مهمترين اقدام، آمادگي مردم از طريق آموزشهايي باشد كه در طرحهاي گوناگون از طريق سازمانهاي مختلف مدتي است شروع شده است. آموزشهايي كه بهتر است تحت يك برنامه منسجم ملي پيش رود و اينگونه ناهماهنگ نباشد. هميشه اين سوال پيش ميآيد در صورت وقوع زمينلرزه در تهران، بعد از چند ساعت ميتوان به مصدومان دسترسي پيدا و امدادرساني را آغاز كرد؟ اما بايد در نظر داشت با توجه به آسيبپذيري بافتهاي شهر و همچنين پيچيدگي مسيرها، سرعت امدادرساني در ساعات ابتدايي با كندي مواجه ميشود. همين موضوع باعث ميشود تا بگوييم بهترين كار آموزش دادن به مردم و ذهنيت دادن به آنها براي خودامدادي است. البته اين آموزشها بايد در قالب طرح ملي پيش رود و مردم به گونه مناسب سازماندهي شوند.»
ارغايي همچنين به لزوم ايجاد امكانات و تجهيزات امدادي در محلههاي مختلف اشاره ميكند و ميگويد: «تا به امروز در بعضي از محلهها امكانات مختلفي ايجاد شده است كه متاسفانه مردم هنوز نحوه استفاده آن را آموزش نديدهاند. اين در صورتي است كه در زمان وقوع حوادث بزرگ، خود مردم هستند كه ميتوانند به يكديگر كمك كنند. روشهاي تخليه اضطراري و پناهگيري در لحظات اوليه از مواردي است كه بايد بهصورت جديتر به مردم آموزش داده شود. متاسفانه شهروندان در خانههاي امني زندگي نميكنند و حتي سازههاي جديد از امنيت كافي برخوردار نيستند.»
گزارش:پريسا زماني
نظر شما