به گزارش طبنا(خبرگزاری سلامت)، شوراهای اسلامی شهر و روستا برای مشارکت هر چه بیشتر مردم در عرصه‌های سیاسی و اجتماعی تشکیل شده‌اند، به همین دلیل نیز اصل هفتم قانون اساسی صراحت دارد که شوراهای اسلامی کشور یکی از ارکان‌های تصمیم‌گیری و اداره امور کشورند و اگرچه به لحاظ تصمیمات سازمانی و اداری کشور دارای وظایف خاص خود هستند، ولی از نظر قانون اساسی و حق حاکمیت همطراز سایر ارکان حکومتی هستند و حتی دامنه حکومت آنها به اندازه‌ای است که مسئولین دولتی موظف به رعایت تصمیمات آنها در حدود اختیاراتشان هستند.
اصل یک صدم قانون اساسی نیز مقرر می‌کند که برای پیشبرد سریع برنامه‌های اجتماعی، اقتصادی، عمرانی، بهداشتی، فرهنگی، آموزشی، و سایر امور رفاهی از طریق همکاری مردم با توجه به مقتضیات محلی، اداره امور هر روستا، بخش، شهر، شهرستان، یا استان با نظارت شورایی به نام شورای ده، بخش، شهر، یا استان صورت می‌گیرد، که اعضای آن را مردم همان محل انتخاب می‌کنند.
در راس شوراهای شهر و روستا شورای عالی استان‌ها قرار دارد، مطابق اصل یکصد و یکم قانون اساسی به منظور جلوگیری از تبعیض و جلب همکاری در برنامه‌های عمرانی و رفاهی استان‌ها و نظارت بر اجرای هماهنگ آن شورای عالی استان‌ها مرکب از نمایندگان شوراهای استان‌ها تشکیل می‌شود. نحوه تشکیل و وظایف این شورا را قانون معین می‌کند این شورا حق دارد در حدود وظایف خود طرح‌هایی تهیه و مستقیم یا از طریق دولت به مجلس شورای اسلامی پیشنهاد کند. این طرح‌ها باید در مجلس مورد بررسی قرار گیرد.
همچنین مهم‌ترین وظایف شورای شهر شامل، انتخاب شهردار برای مدت چهار سال، اعمال نظر در خصوص استعفا، برکناری یا تعلیق شهردار با رعایت مقررات قانونی، رسیدگی به نیازهای حوزه‌های انتخابیه و اعلام آن به صورت تدوین طرح به مقامات مسئول، نظارت بر حسن اجرای مصوبات شورا و طرح‌های مصوب در امور شهرداری، نظارت بر حسن اداره و حفظ سرمایه و دارایی‌های نقدی، جنسی و اموال منقول و غیرمنقول شهرداری، تصویب بودجه، اصلاح و متمم بودجه سالانه شهرداری و موسسات و شرکت‌های وابسته به شهرداری با رعایت آئین‌نامه مالی شهرداری‌ها و....
چالش‌های شورای شهر تهران
به گزارش طبنا، تحقق بخشی از مردم‌سالاری در کشور که قرار بود با تعریف نهادی به نام شورا رخ دهد سیری پر فراز و نشیب داشت چنانکه با پیروزی انقلاب اسلامی و تشكیل اولین مجلس خبرگان برای تدوین قانون اساسی و با تلاش پیگیر و مجدانه آیت الله طالقانی در اصول ششم،هفتم و اصول یك‌صدم الی یكصد و ششم قانون اساسی موضوع شوراهای اسلامی به عنوان یكی از اركان نظام جمهوری اسلامی ایران مطرح و تثبیت شد و اولین قانون شوراهای اسلامی كشور در سال 1361 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید، که این قانون نیز در 5 نوبت دستخوش تغییرات و اصلاحاتی شد، نهایتاً آخرین اصلاح این مصوبه در پنجمین دوره مجلس شورای اسلامی در سال 1375 انجام شد.
اما اگر چه تاسیس نهاد شورا در قوانین به تصویب رسید اما پس از گذشت 16 سال و تنها در دولت هفتم بود که این نهاد خارج از مصوبات و در جهانی واقعی پا به عرصه وجود گذاشت و در روز ۷ اسفند ۱۳۷۷ اولین انتخابات سراسری شورای شهر و روستا برگزار شد. این انتخابات در چارچوب برنامه توسعه سیاسی و گسترش نهادهای مدنی و مشارکت عمومی برگزار شد و حدود ۱۸۵ هزار نفر اعضای اصلی و علی‌البدل در سراسر کشور توسط مردم برگزیده شدند و سرانجام در روز نهم اردیبهشت ۱۳۷۸ شوراهای شهر و روستا به طور رسمی دوره چهار ساله مسئولیت خویش را برای تحقق هرچه بیشتر دموکراسی و حاکمیت مردم آغاز کردند. مجموع مشارکت مردم در این انتخابات در کل کشور برابر ۲۴ میلیون نفر بود، آمارها پس از شمارش آرا حاکی از پیروزی اصلاح‌طلبان در انتخابات شوراها بود.
در میان شوراهای سراسر کشور شورای شهر تهران به دلیل اهمیت استراتژیک پایتخت از اهمیتی خاص برخوردار است، همانطور که می‌دانیم شورای اول در تهران و سایر شهرها و استان‌ها با حضور قاطع اصلاح‌طلبان آغاز به کار کرد، اما این همداستانی مدت زیادی طول نکشید و در اولین شورای شهر تهران تنوره کشمکش و اختلاف تا آنجا بالا رفت که در اسفندماه ۱۳۸۰ مرتضی الویری شهردار وقت تهران از ساختمان بهشت خداحافظی کرد و در دی‌ماه 1381 نیز هیات حل اختلاف به این نتیجه رسید که چاره‌ای جز انحلال شورا وجود ندارد.چند روز بعد از رای این هیات، موسوی لاری، وزیر کشور وقت که پس از انحلال شورای شهر تهران به عنوان قائم‌مقام این شورا مسئولیت این نهاد را برعهده گرفته بود، طی حکمی محمدحسین مقیمی، معاون هماهنگی امور عمرانی وزارت کشور را به سمت سرپرست شهرداری تهران منصوب کرد.
اما این پایان کار شوراها نبود و شوراهای شهر و روستا در سراسر کشور از جمله در پایتخت به کار خود ادامه دادند، در دوره‌های بعدی شورای شهر کماکان دست اصولگرایان بود که در این دوران افرادی همچون احمدی‌نژاد و قالیباف به عنوان شهردار تهران انتخاب شدند که هر دو نفر در رویای انتقال از بهشت به کاخ ریاست جمهوری بودند، رویایی که احمدی‌نژاد را راهی ساختمان ریاست جمهوری کرد اما قالیباف با وجود همه حمایت‌هایی که از او شد، به آن دست نیافت.
چهار دوره شورای شهر با تب و تاب و فراز ونشیب خود به کار ادامه داد تا اینکه در 29 اردیبهشت 1396 همزمان با انتخابات ریاست‌جمهوری، پنجمین انتخابات شورای شهر و روستا نیز برگزار شد، دراین انتخابات تمام 21 عضو شورای شهر تهران از میان اصلاح‌طلبان انتخاب شدند و این شورا بار دیگر به صورت قاطع به دست اصلاح‌طلبان افتاد، از مهم‌ترین اتفاقات این دوره می‌توان به استعفای محمدعلی نجفی، شهردار منتخب اصلاح‌طلبان اشاره کرد که دلیل استعفای خود را فشارهای وارد برخود و نیز بیماری اعلام کرد. امروز این شورا پس از گذشت 8 ماه همچمنان در گیرو دار انتخاب شهردار جدید است و ریاست آن محسن هاشمی رفسنجانی معتقد است که این شورا نتوانسته است به وظایف خود به طور کامل عمل کند.
شوراهای شهر نماد دموکراسی و حاکمیت مردم بر امور خود است، تجربه‌ای که می‌توان گفت در قرون و اعصار این سرزمین کم سابقه و بی‌سابقه بوده است که مدیریت کشور را از تمرکزگرایی خارج کرده و به سوی تمرکززدایی سوق می‌دهد، لذا نگهداری از این نهاد به رغم تمامی چالش‌ها و فراز و فرودها می‌تواند اقدامی مثبت برای پیشبرد مردم‌سالاری و فرهنگ‌‌سازی سیاسی و اجتماعی در میان مردم باشد، نهادی که هنوز جوان بوده و برای تبدیل شدن به ساختمانی تنومند و قوی نیازمند تجارب بیشتری است.
نظر شما