دکتر فرزاد اشرافی یک متخصص مغز و اعصاب در گفتوگو با طبنا(خبرگزاری سلامت) با اشاره به این موضوع اظهارداشت: بیماری آلزایمر یکی از شایع ترین علل بیماری زوال عقل محسوب میشود که همان دمانس است، آلزایمر بیماریای وابسطه به سن بوده و با افزایش سن شیوع این بیماری نیز افزایش مییابد به طوریکه زیر 65 سالگی حدود 10 درصد مردم احتمال ابتلا به این بیماری را دارند و بعد از 65 سالگی شیوع آن افزایش مییابد.
وی ادامه داد: به ازای هر 5 سال بعد از این سن، شیوع بیماری دوبرابر میشود و به عنوان مثال در 85 سالگی 30 تا 40 درصد از افراد ممکن است دچار آلزایمر شوند. بنابراین در افراد جوان آلزایمر خیلی شیوعی ندارد و تقریبا نادر است، آلزایمر بیماری اضمحلالی است و سلولهای مغزی دچار تخریب میشوند، سلولها در ناحیهای که مربوط به حافظه است بیشتر دچار تخریب میشوند و بنابراین اولین نشانه در فرد فراموشی است.
خاطرات قدیمی پیش چشم فرد آلزایمری
اشرافی ادامه داد: این فراموشی به تدریج ایجاد میشود یعنی اوایل بیماری، اختلال در یادآوری اسامی دیده میشود و فرد حوادث اخیر را هم که برایش ایجاد شده به یاد نمیآورد. در افرادی که دچار آلزایمر شدید هستند خاطرات بلند مدت سالم است و خیلی از اطرافیان بیمار میگویند که حافظه بیمارشان خوب است و خاطرات قدیمیرا به یاد میآورند، در صورتی که در آلزایمر مربوط به حوادث اخیر است و به تدریج حافظه بلند مدت هم دچار مشکل میشوند.
این متخصص مغز و اعصاب گفت: از جمله دیگر علائم این بیماری اختلالات در جنبههای دیگر شناختی است، به عنوان مثال افراد مبتلا به آلزایمر در شمارش و شناسایی پول اختلال پیدا میکنند، در قضاوت شان اختلال ایجاد میشود به عنوان مثال کاری را که باید به صورت روزمره انجام دهند دیگر انجام نمیدهند. آگاهی نسبت به زمان، مکان واشخاص پیدا میکنند و کسی که مبتلا به آلزایمر پیشرفته است نمیداند که امروز چه روزی است و در چه ماه و فصلی یا در چه مکان و زمانی قرار دارد.
وی توضیح داد: این افراد ناآگاهی نسبت به فرزندان خود هم پیدا میکنند یعنی ممکن است فرزندانشان را نشناسند. در سیر بیماری بعد اینکه بیمار اختلال فراموشی پیدا میکنند اختلال محاسبه، تمرکز و توجه وقضاوت و آگاهی در اشخاص و زمان و مکان را نیز پیدا میکنند.
اختلالات روانپزشکی
اشرافی اضافه کرد: بیمارهای مبتلا به آلزایمر از جنبههای روانپزشکی نیز اختلالاتی پیدا میکنند و میتوانند دچار افسردگی و اضطراب بشوند، بدبینی یکی از علائم معمول آلزایمر است که باید اطرافیان بیماری توجه کنند. بیماران آلزایمر ممکن است بگویند که کیف، پول یا هر وسیله دیگری را پسرم برداشته در صورتی که این بخشی از بیماری است اما ممکن است در اطرافیان سوءتفاهم پیش بیاید. در حقیقت تمام قوای شناختی بیمار تحلیل میرود و نمیتواند با کسی ارتباط برقرار کند.
این متخصص مغز و اعصاب در پاسخ به این سوال که در حال حاضر شیوع این بیماری در ایران آیا الگویی دارد، گفت: ما آمار دقیقی در ایران نداریم، اما باید گفت هر چقدر بیماریهای واگیردار در کشور کنترل شده بیماریهای غیرواگیر مربوط به سن مانند آلزایمر و پارکینسون با افزایش سن جامعه گسترش مییابد و هر چه زمان میگذرد قطعا آلزایمر هم افزایش مییابد.
پیشگیری از بروز آلزایمر ممکن نیست
وی درباره اینکه این بیماری قابل پیشگیری نیست، توضیح داد: آلزایمر شایع ترین علت زوال عقل است اما مدلهای دیگر دمانس مانند دمانس عروقی نیز داریم که بر اثر بیماریهای دمانس عروقی مغز ایجاد میشود؛ اما کسانی که مبتلا به فشار خون اند، دیابت دارند چربی خون بالا دارند و چاق هستند باید بدانند که همه اینها عوامل خطر برای دمانس عروقی و آلزایمر هستند.
اشرافی افزود: ریزفاکتورهایی مانند سن غیرقابل تغییرند اما فشار و چربی خون بالا، مصرف سیگار، مصرف الکل و چربیها، کنترل قند عوامل خطر برای ابتلا به آلزایمر هستند که روند ابتلا را تسریع میکنند و اگر اینها را کنترل کنیم میتوانیم سیر یا بروز آن را کاهش دهیم اما موردی برای پیشگیری نداریم.
ورزش کنید و فعالیتهای تمرکزی انجام دهید
این متخصص مغز و اعصاب با بیان اینکه توصیههایی برای افرادی وجود دارد که در مسیر بروز آلزایمر قرار دارند، تصریح کرد: یکی از این توصیهها افزایش فعالیتهای بدنی و ورزش مرتب و مکرر و به مدت 80دقیقه به صورت هوازی در هفته است، افزایش فعالیتهای اجتماعی بویژه در سنهای بالا، افزایش فعالیتهای ذهنی مانند کتابخوانی میتواند باعث شود که فرد کمتر دچار فراموشی شود.
وی اظهار داشت: بازیهای رایانهای نیز میتواند در این افراد کمک کننده باشد، کسانی که در خانواده سابقه آلزایمر دارند نیز میتوانند با فراگیری زبان دوم روند بروز را کاهش دهند. انجام کار با دست غیرتخصصی در این افراد هم میتواند به افزایش تمرکز حواس کمک کند.
اشرافی گفت: این افراد بهتر است در هنگام رانندگی از مسیرهای جدیدی استفاده کنند که ذهنشان فعالیت جدیدی پیدا کند چراکه فعالیت زیاد میتواند جلوی زوال عقل را بگیرد.
این متخصص مغز و اعصاب با تاکید بر اصلاح رفتارهای تغذیهای افزود: کاهش مصرف برخی از مواد غذایی مانند چربیهای اشباع شده، قندها، مشروبات الکلی و نوشابهها که روی سیستم متابولیسم بدن اثر دارد و میتواند در تسریع زوال عقل نقش داشته باشند و استفاده از مصرف مغزها مثل مغز گردو، بادام و پسته، رژیم غذایی مدیترانهای، روغن زیتون و ماهیهای دارای امگا3 فراوان و میوههای دارای رنگدانههای قرمز مثل تمشک و توت فرنگی که آنتی اکسیدان زیادی دارند برای جلوگیری از بروز رادیکالهای آزاد در مغز و تخریب سلولها بسیار مفید است و باید مورد توجه قرار بگیرد.
تشخیص معاینهای
وی اضافه کرد: زمانیکه به وجود بیماری در فردی شک داشته باشیم، تشخیص آن با معاینه و تستهای شناختی صورت میگیرد، برخی از بیماریهای مغز و اعصاب میتواند نشانههایی شبیه آلزایمر داشته باشند یا مصرف بی رویه برخی از داروهای روانپزشکی و ضربات مکرر مغزی و خونریزی در مغز و همچنین تومورهای مغزی نیز میتواند سبب بروز نشانههایی از این بیماری و فراموشی شوند.
اشرافی اظهارداشت: اگر شک داشته باشیم در کسی که فراموشی به صورت حاد شیوع پیدا کرده باشد و اگر علائم غیرطبیعی مغز و اعصاب ببینیم حتما برای آنها تصویربرداری مغزی یا سی تی اسکن و MRI صورت میگیرد، داروهایی هست که سیر آلزایمر را کند میکند اما هنوز راهی بوجود نیامده که به صورت قطعی درمان شوند.
نظر شما