خبرگزاري سلامت:خیلی وقت ها دیده ایم و شنیده ایم که بعضی از مجرمان به دلیل داشتن اختلالات روانی از تحمل کیفر معاف می شوند. کیفری که همیشه هم قابل کنار گذاشتن نیست و خیلی ها هستند که با وجود اختلالات روانی شخصیتی باید عقوبت کارشان را ببینند.
آن هم به این دلیل که طبق تحقیقات انجام شده بیشتر مجرمان دارای اختلال روانپزشکی هستند و با این حساب معاف بودن این درصد بالا از کیفر، ظاهرا با منطق جود در نمی آید. داریوش تقی زاده یکی از روانشناسان و فعالان حوزه آسیب های اجتماعی است که بیش از 20 سال سابقه فعالیت و حضور در عرصه های بزه شناسی و درمان اختلالات روانی دارد.
تقی زاده معتقد است اختلالات روانپزشکی دو بعد دارد. اختلالات ساده و اختلالات سایکوز که بسیار پیچیده و پیشرفته به حساب می آید. او می گوید:" معمولا افراد مبتلا به سایکوز زیاد درگیر بزه و یا اعمال مجرمانه می شوند. در پرونده این افراد اعمالی از اعتیاد گرفته تا حتی تجاوز به عنف که البته این مورد بیشتر در مبتلایان به اختلال شخصیت است، دیده می شود. تجربه و آمارها نشان می دهد معمولا کسانی که دچار اختلال های روانپزشکی شدید هستند، رد وقوع جرم نیز در پرونده خود دارند، ردی که شاید با یک درمان ساده هیچ وقت در زندگی این افراد شکل نمی گرفت. به طور مثال می گویند بالای 90 درصد معتادان دچار افسردگی و اضطراب هستند. البته بیش از 20 درصد آنها نیز با کمبود و سایر اختلال ها رو به رو هستند و بعدا به اعتیاد هم دچار می شوند."
مردی که از جگرگوشه ای گذشت!
تقی زاده در طول این سال ها با صدها مورد پرونده ای روبه رو بوده که در اغلب آنها اختلال شخصیتی نمود داشته، اختلالاتی که زندگی افراد را به شدت تحت تاثیر قرار داده و سایه سیاهی را بر روزگارشان حاکم کرده است. مثل مردی که تنها بخاطر یک خماری ساده از جان جگر گوشه ای می گذرد و مصرف مواد را به نجات او ترجیح می دهد. مردی که این روزها شاید اعتیاد را کنار گذاشته باشد اما دیگر هیچ وقت نتوانسته دختر 2 ساله اش را به زندگی بازگرداند. مردی که با پول داروی فرزند خردسالش که در بیمارستان بستری بوده اقدام به خرید مواد می کند و تنها چند ساعت بعد به دلیل نرسیدن دارو، برای همیشه دختر کوچکش را از دست می دهد. در واقع این مرد دچار اختلال روانی حادی بوده که ناشی از اعتیاد است و در لحظه، به جز تامین مواد او را به هیچ فکری حتی نجات فرزندش مجاب نمی کند.
یا پرونده مجرم 23 ساله ای که اختلال شخصیت روزگارش را به سیاهی مطلق کشیده است. سیاهی که باید 25 سال از آن را پشت میله های زندان و شاید همراه با عذاب وجدان سپری کند. تقی زاده به پرونده این مرد جوان اشاره می کند و می گوید:" این مرد شخصیت کاملا ضد اجتماعی داشت، در حدی که گاهی از سوی خانواده هم طرد می شد. با این وجود عاشق دخترخاله جوانش بود و به هر دری می زد تا نظر شوهرخاله اش را نسبت به این ازدواج فامیلی جلب کند، اما هر دفعه با مخالفت جدی مرد میانسال روبه رو می شد. کار به جایی رسید که او برای رسیدن به خواسته اش دو بار اقدام دزدیدن دختر جوان کرد و با این وجود نتوانست او را به دست آورد. حتی یک روز هم برای اینکه به خانواده خاله اش فشار و آسیب وارد کند، خودروی آنها را به آتش کشید و خوشبختانه در آن حادثه به کسی آسیب جانی نرسید. اما در نهایت یک روز وقتی متوجه شد دخترخاله اش در خانه تنها ست، به زور وارد خانه آنها شد و بعد از تجاوز به دختر جوان، خانه آنها را به آتش کشید."
قربانی وسواس مادر!
اما شاید غم انگیزترین خاطره تقی زاده از این آسیب های اجتماعی که ناشی از اختلال روانپزشکی است، مربوط به زن 32 ساله ای باشد که با وسواس و افسردگی شدید، روی سیاهی از یک مادر بیمار را به نمایش گذاشت. زن جوانی که افسردگی و سوءظن شدید نسبت به اینکه کودک یک ساله اش بعدها به او آسیب می رساند، باعث شده بود تا فرزندش را به قتل برساند و جدش را تکه تکه کند. از آن سیاه تر این بود به دلیل وسواس زیاد حتی گوشت تن این بچه رو شست و شو داده بود. یعنی وسواس در حدی در او رخنه کرده بود که وادارش کرد تکه های جسد فرزندش را کاملا شست و شو دهد.
زندگی جهنمی!
این آسیب شناس اجتماعی همچنین به پرونده زن جوانی اشاره می کند که اختلال شخصیتی بوردرلاین زندگی او و همسرش را به جهنم تبدیل کرده بود. زنی که این اختلال او را وادار به روابط متعددی کرده و حتی عدم تعادل باعث رو آوردن به مواد مخدر در او و همسرش شده بود. تقی زاده می گوید:" این خانم جوان در سن 16 سالگی ازدواج کرده بود و تنها دو سال بعد همراه با همسرش به مصرف شیشه رو آورده بود. اما از همه بدتر این بود که به دلیل اختلال شخصیتی با وجود اینکه متاهل بود، با افراد زیادی وادر رابطه می شد و زندگیش را کاملا به نابودی کشانده بود."
معاوضه سیاه
شاید باروش سخت باشد اما اختلال شخصیتی و روانپزشکی پرونده های بسیاری در حوزه جرائم به وجود آورده که حتی مرور آنها هم لرزه بر تن می اندازد. پرونده هایی مثل مرد 27 ساله ای که نه تنها تجاوز به عنف در سابقه اش دیده می شد، بلکه کار را به جایی رسانده بود که در یک مسابقه سیاه، بر سر معاوضه خواهرش معامله کرده بود، مسابقه ای که در آن دو خواهر قربانی بیماری دو برادر شدند و شاید هیچ وقت نتوانند به زندگی عادی بازگردند.
وسوسه ای که همیشه همراه بود
حتی دزدی های ساده هم بیشتر اوقات از اختلال روانپزشکی افراد حاصل می شود. دزدی هایی که در بیشتر مواقع ما را با افرادی بیمار و معتاد روبه رو می کند. مانند مرد جوانی که تقی زاده به آن اشاره می کند و می گوید:" این پسر جوان از 15 سالگی شروع به دزدی کرده بود و وقتی به سن 21 سالگی رسیده بود، نه تنها دزد بود بلکه اعتیاد هم داشت. اما وقی برای درمان مراجعه کرد، نکته جالبی که می گفت این بود که کلا وسوسه دزدی همیشه با او همراه است. وسوسه ای که ناشی از اختلال است و او را وادار می کند هر خانه ای می بیند، ابتدا راه ورود و سرقت ازآن را در ذهنش تصور کند.
طرحی برای تعیین سلامت روانی
تقی زاده معتقد است در بحث اختلالات روانشناسی اولین و مهم ترین اتفاقی که باید حاصل شود این است که طرحی را برای غربالگری افراد از کودکی در نظر داشته بگیرند. طرحی که نشان دهد افراد به چه مشکلاتی دچار هستند. او می گوید:"همانطور که غربالگری سلامت جسمانی داریم، باید غربالگری سلامت روانی نیز در دستور کار قرار بگیرد، موضوعی که به شدت جای خالی اش احساس می شود. نکته مهم این است که نحوه مقابله با هر کدام از اختلال ها متفاوت است، ممکن است بخشی اختلال ها در کودکی باشد و یک سری اختلالات هم بعد از 18 سالگی رخ دهد. مهم این است که خانواده ها نسبت به این مسائل آگاهی داشته باشند و نوع برخورد مناسب را بدانند. بسیاری از خانواده ها از مراجعه به روانپزشک و روانشناس طفره می روند و این در حالی است که باید بدانند خیلی از حوادث مهمی که ممکن است اتفاق بیافتد، ناشی از اختلالات روانی است. بهتر است که برای بهبهود شرایط زندگی همراهی مشاور را در کنار خود داشته باشیم و همانقدر که به سلامت جسم اهمیت می دهیم، برای روح و روان خود افراد خانواده نیز ارزش قائل شویم.
گزارش:پريسا زماني
نظر شما