مخدر دولتی گرچه به‌طور کلی و بدون جزئیات نام برده شده و از این رو ابهاماتی را رقم می‌زند، ولی احتمالات مختلفی از اشکال گوناگون توزیع این ماده را به ذهن متبادر می‌سازد که هریک ایرادات و سوالات بسیاری را مطرح می‌کند.
امید مسّاح پژوهشگر مرکز تحقیقات سوء مصرف و وابستگی به مواد، با اشاره به پیشنیه تاریخ فرهنگ مصرف تریاک در ایران به خبرنگار اجتماعی خبرگزاری سلامت گفت: بسیاری از مردم تریاک را به عنوان ماده‌ای مفید، و یا دست‌کم بی‌خطر و دارای خواص پزشکی در درمان بیماری‌های گوناگون می‌شناخته‌اند.
مسّاح خاطرنشان کرد: زدودن این باورهای غلط و البته تا حدی بنیادین، کاری دشوار است؛ خصوصا که بیش از یک‌سوم تریاک جهان در ایران مصرف می‌شود و نیازمند آموزش‌های فرهنگی‌اجتماعی و مبتنی بر شواهد است.
وی متذکر شد: مصرف طولانی مدت تریاک حتی به میزان کم موجب مرگ و ناتوانی زودرس به‌علت بدخیمی و کاهش قابل توجه طول عمر می‌شود. به‌طورکلی سرطان همراه با سکته‌های قلبی و مغزی جزء مهمترین عوامل مرگ‌ومیر در افراد مصرف‌کننده تریاک است.
به گفته وی، مصرف تریاک سرطان مری را ۲٫۵ برابر، سرطان معده را ۳ برابر، سرطان ریه را ۲ برابر، سرطان لوزالمعده را ۳ برابر و سرطان مثانه را نزدیک به ۴ برابر افزایش می‌دهد.
توزیع مخدر دولتی نیازمند بررسی‌های همه جانبه است
این پژوهشگر حوزه اعتیاد تصریح کرد: اتخاذ تصمیم بزرگی مانند توزیع مواد مخدر دولتی مستلزم بررسی‌های همه جانبه و کارشناسی‌های بسیار است. آیا این بررسی‌های همه جانبه انجام شده است؟ به‌عنوان مثال تولید، واردات و توزیع مواد مخدر جرم است، مگر برای مصارف پزشکی، تحقیقاتی و صنعتی با مجوز وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی .آیا در این زمینه نظر وزارت بهداشت و درمان و تایید آنها اخذ شده است؟ آیا سایر سازمان‌ها و نهادهای مسئول از جزئیات طرح و چگونگی آن آگاه و موافق آن هستند؟
وی ادامه داد: مخدر دولتی گرچه به‌طور کلی و بدون جزئیات نام برده شده و از این رو ابهاماتی را رقم می‌زند، ولی احتمالات مختلفی از اشکال گوناگون توزیع این ماده را به ذهن متبادر می‌سازد که هریک ایرادات و سوالات بسیاری را مطرح می‌کند.
مسّاح ادامه داد: در جایی عنوان شده مخدر رقیق شده که به‌هیچ‌روی قابل فهم نیست. مثلا آیا منظور ماده مخدر در شکل خوراکی است؟ این احتمال می‌تواند به شکل قرص و کپسول‌های معمولی یا آهسته رهش مرفین باشد و یا قرص و شربت تریاک. قرص‌ها و کپسول‌های آهسته رهش مرفین در دیگر کشورها تولید و برای درمان دردهای مزمن مورد استفاده قرار گرفته است. حتی در درمان وابستگی به مخدرها نیز در پژوهش‌هایی مورد ارزیابی قرار گرفته است. لیکن شواهدی دال بر نشت و انحراف از منظور اصلی موجود است. به‌عنوان مثال در نروژ نتایجی از افزایش مصرف خودسر و وابستگی به این دارو گزارش شده است. اگر منظور قرص یا شربت تریاک باشد که در حال حاضر شربت تریاک در کشور تولید و توزیع می‌شود.
وی تصریح کرد: احتمال دیگر در گمانه‌زنی‌های موجود توزیع تریاک در شکل اصلی و سنتی آن است. در این حالت اولین سوال این است که لزوم وجودی آن در درمان بیماران مبتلا به وابستگی به مصرف مخدرها چیست؟ اگر برای تجویز خوراکی مد نظر است که نه معمول است و علمی و نه ضروری؛ چراکه فرم شربت آن موجود است. اگر برای مصرف تدخینی افراد مد نظر است، ابداعی است که هیچگونه شواهد علمی در پی ندارد و شاید تنها به کاهش قبح موضوع بیانجامد. مضافا که عوارض و مشکلات ناشی از مصرف تدخینی هم قابل تأمل است.
سیر گذار از مصرف تریاک به هروئین بیشتر و سریعتر شده است
مسّاح با تاکید بر این‌که نمی‌توانیم در این موضوع از کشورهای دیگر تأسی کنیم، گفت: در سایر کشورها، شاید روزی قاچاق اعضای انسان نیز آنها را به فکر وادارد؛ به‌علاوه که موضوع ماریجوانا کاملا متفاوت و از درجات به مراتب کمتر وابستگی و آسیب نسبت به تریاک برخوردار است. نباید فراموش کنیم که امروزه کمتر شاهد نمونه‌هایی از مصرف‌کنندگان دائمی تریاک هستیم و سیر گذار از مصرف تریاک به هروئین و کراک‌هروئین بیشتر و سریعتر شده است. علی‌الخصوص که در کشور ما مصرف تریاک به شکلی افراطی‌تر نسبت به سایر کشورها (مثل افغانستان، پاکستان، هند و روسیه) است، به نحوی که علیرغم وجود تنها ۱۳٪ از مصرف‌کنندگان جهانی تریاک در ایران، حدود ۴۰٪ از تریاک جهان در ایران مصرف می‌شود.
کد خبرنگار: 41020
نظر شما